Vught, Isabellaveld Vught, Isabellaveld

In opdracht van de gemeente Vught heeft BAAC in 2019 een opgraving uitgevoerd in plangebied Isabellaveld te Vught. Dit plangebied ligt in een geaccidenteerd terrein waar een natuurlijke bodem zich heeft ontwikkeld dat is afgedekt met een plaggendek. Op een hoger deel in het landschap is door de Spanjaarden tijdens het Twaalfjarig bestand (1609-1621) fort Isabella gebouwd dat in 1623 werd versterkt met een hoornwerk. Het zuidelijke deel van het hoornwerk valt binnen de noordelijke grenzen van het plangebied. Vanuit het centrum van Vught werden in 1629 door de Staatsen aanvalslinies gegraven richting het hoornwerk om fort Isabella te kunnen veroveren. Binnen het plangebied zijn sporen van de aanvalslinie en het hoornwerk uit de 17e eeuw aangetroffen. Tevens zijn off-site sporen uit de 18e-20e eeuw in de vorm van greppels, karrensporen, kuilen en ploeg- en spitsporen blootgelegd. Sporen van deze laatste vindplaats bevinden zich met name in het westelijke deel van het plangebied en lopen zowel in noordelijke, zuidoostelijke, zuidelijk en westelijke richting door. Sporen van het beleg zijn in het oostelijke deel van het plangebied aangetroffen en lopen in noordelijke, oostelijke en zuidelijke richting door. Sporen bestaan uit greppels, grachten, paalsporen, kuilen, inhumatiegraven en een dierbegraving. In de sporen zijn met name loden kogels gevonden. Aardewerken voorwerpen waren nauwelijks aanwezig. De sporen van het hoornwerk bestaan uit greppels/grachten en paalsporen die in ieder geval de westelijke punt van het hoornwerk vormen en vermoedelijk ook een deel van de oostelijke punt. Vanuit één van de grachten is door de Spanjaarden een loopgraaf richting de meest noordelijke aanvalslinie van de Staatsen gegraven. Sporen van wallen zijn niet aangetroffen. De rijen met paalsporen binnen de greppels van het hoornwerk zijn vermoedelijk geplaatst ter ondersteuning van de wallen. Op een strook tussen twee greppels is vermoedelijk ook een wal aanwezig geweest, omdat sporen hier ontbreken en de bodem ongerept is. De aanvalslinies bestaan uit loopgraven die richting de westelijke punt van het hoornwerk lopen. Op twee locaties zijn schansen aangelegd waarvan één tegen het hoornwerk aan lag. De greppels zijn gevuld met gebrokt zand wat er op wijst dat de greppels na de gevechtshandelingen in één keer zijn dichtgeschoven. Langs de linie zijn twee kuilen met drie menselijke begravingen aangetroffen. Het betreft drie mannen in de leeftijd van 18-35 jaar. Naar alle waarschijnlijkheid gaat het om soldaten die in 1629 zijn gestorven door kogels tijdens het beleg. De kuilen zijn snel gegraven en de mannen zijn ontdaan van hun kleding en in de kuil gelegd. Behalve deze inhumatiegraven is ook een dierbegraving aangetroffen. Het betreft een paard dat waarschijnlijk tijdens het beleg is omgekomen en ter plaatse begraven. Er zijn nauwelijks vondsten gedaan die aan de leefomstandigheden tijdens de 17e-eeuwse belegering te relateren zijn. Het lijkt aannemelijk dat werd gegeten en geslapen in de kampen buiten de aanvalslinie en dat het Isabellaveld alleen gebruikt werd voor gevechtshandelingen. De opgraving Isabellaveld heeft samen met de resultaten van de proefsleuven uit 2018, de archeologische begeleiding uit 2014 en de proefsleuf uit 2010 geleid tot meer inzicht in de verdediging van en de aanval op fort Isabella in 1629. Als gekeken wordt naar de expugnatio uit 1629 met daarop de sporen van het beleg geprojecteerd is te zien dat de expugnatio een interpretatie weergeeft van de werkelijke omstandigheden. In werkelijkheid blijkt dat de schansen en de loopgraven op veel kortere afstand van elkaar lagen dan op de kaart. Op het terrein ten oosten van het plangebied kunnen nog steeds sporen van het beleg worden aangetroffen, ondanks de lege ruimte zoals weergegeven op de expugnatio. In werkelijkheid blijken de loopgraven en schansen net anders te liggen ten opzichte van het hoornwerk. Dit betekent in het geval van verdere ontwikkeling van het Isabellaveld het gewenst is om ook dit deel archeologisch te onderzoeken

Identifier
DOI https://doi.org/10.17026/dans-zpw-pvu2
PID https://nbn-resolving.org/urn:nbn:nl:ui:13-fa-pniw
Metadata Access https://easy.dans.knaw.nl/oai?verb=GetRecord&metadataPrefix=oai_datacite&identifier=oai:easy.dans.knaw.nl:easy-dataset:327111
Provenance
Creator de Winter, J
Publisher BAAC
Contributor Noord-Brabant; BAAC BV
Publication Year 2024
Rights info:eu-repo/semantics/openAccess; DANS License; https://dans.knaw.nl/en/about/organisation-and-policy/legal-information/DANSLicence.pdf
OpenAccess true
Representation
Language Dutch; Flemish
Resource Type Dataset
Format geography markup language; zipfile; jpg/jpeg file; pdf portable document format; onbekend/unknown
Discipline Ancient Cultures; Archaeology; Humanities
Spatial Coverage (5.289 LON, 51.675 LAT); Noord-Brabant; Vught; Vught; Isabellaveld; 45C (kaartblad)