Het Zeeuws Museum in Middelburg is voornemens om een nieuwe ingang te realiseren aan het Abdijplein. Deze ingang wordt onderkelderd en daarom zal het bodemarchief ter plaatse worden verstoord. Uit eerder onderzoek was reeds gebleken dat hier de gracht en wal van de vroegmiddeleeuwse ringwalburg ligt . Voor het definitieve ontwerp van de ingang was het wenselijk om de exacte locatie van de wal en gracht vast te stellen, zodat hiermee rekening kon worden gehouden. Voor het ontwerp van de nieuwe entree was het tevens van belang om de spaarbogen in de fundering van de Abdijmuur in kaart te brengen.
De Provincie Zeeland gaf aan Archaeological Research & Consultancy (ARC bv) de opdracht tot het uitvoeren van een definitieve archeologische opgraving. Namens de Provincie was dhr. H.P. Leeftink nauw betrokken bij het project. De architecten E.J. Brans en K. de Jonge die namens Rothuizen van Doorn ‘t Hooft verantwoordelijk zijn voor het ontwerp van de nieuwe entree van het museum, verleenden hun gewaardeerde medewerking door het aanleveren van enkele technische meetgegevens.
Het onderzoeksterrein heeft een status als archeologisch monument. Daarom werd tijdens het veldwerk regelmatig overleg gevoerd met de Provinciaal Archeoloog van Zeeland, drs. R.M. van Dierendonck, die tevens het Programma van Eisen
(PvE) voor het onderzoek opstelde. Dhr. B. Oele, voormalig assistent van de Provinciaal Archeoloog leverde een zeer gewaardeerde bijdrage door zijn kennis en ervaring betreffende ringwalburgen met ons te delen. Het veldwerk vond plaats van 7 juli tot 22 juli 2004.
Conclusie (gedeeltelijk) en aanbeveling:
Binnen de opgegraven locatie zijn sporen aangetroffen van de gracht rondom de ringwalburg, de wal van de burg en ophogingslagen behorende bij vroegmiddeleeuwse bewoning en gebruik van de burg binnen de verdedigingsstructuur.
Daarnaast zijn er laatmiddeleeuwse ophogingslagen en enkele kuilen aangetroffen en resten van een bakstenen riool dat gerelateerd kan worden aan de Abdij. De omvang van de sporen strekken zich uit, ver buiten het opgegraven areaal. De oudste sporen kunnen worden toegeschreven aan de Karolingische ringwalburg met, in een iets later stadium, bewoning binnen het burgterrein. Vervolgens is het onderzoeksterrein in de Late Middeleeuwen verder opgehoogd, is de wal geslecht en de gracht gedempt en zal in de onmiddellijke omgeving bewoning hebben plaats gevonden. Een kuil met daarin verbrande leem van vermoedelijk een broodoven, behoort bij deze laatmiddeleeuwse bewoningsfase. De jongste archeologische sporen kunnen worden gerelateerd aan de Abdij. Het betreft fragmenten van een gemetseld riool, waarvan de vulling wordt gedomineerd door een grote hoeveelheid visresten. (.......)
Zowel uit de definitieve archeologische opgraving als uit het inventariserende onderzoek is gebleken dat het bodemarchief onder het Middelburgse Abdijplein een schat aan informatie bevat. Enerzijds is het voor de onderzoekers jammer dat, vanwege het feit dat er slechts een zeer klein stukje kon worden onderzocht, niet een goed beeld is verkregen ten aanzien van de nederzetting binnen de ringwalburg.
Maar aan de andere kant is het, vanuit het standpunt van behoud en beheer, niet meer dan terecht dat het Abdijplein als archeologisch monument wordt beschermd. Juist omdat het zo veel gegevens omtrent het vroeg- en volmiddeleeus Middelburg herbergt, is het van belang dat dit unieke bodemarchief behouden blijft. Op advies van de Provinciaal Archeoloog van Zeeland worden aan de nieuw te realiseren ingang van het Zeeuws Museum, beperkingen opgelegd aangaande de afmetingen, om zo de archeologische resten van het binnenterrein niet te verstoren.
Omdat de bovenzijde van het archeologische bodemarchief zich reeds betrekkelijk dicht onder het maaiveld bevindt, verdient het voorts aanbeveling om bij eventuele toekomstige herinrichtingswerkzaamheden van het plein, hier rekening mee te houden.
