In opdracht van de gemeente Gemert-Bakel heeft RAAP Archeologisch Adviesbureau een verkennend booronderzoek uitgevoerd in plangebied Ridderplein te Gemert. Voorafgaand aan het veldonderzoek is hiervoor een Plan van Eisen (PvE) opgesteld (Bosman, 2012). Dit PvE bevat tevens een bureaustudie waarin gegevens zijn verzameld over de landschappelijke en archeologische context van het plangebied, op basis waarvan een archeologische verwachting is opgesteld. Deze gegevens zijn middels het verkennend booronderzoek in het veld getoetst.
Op basis van de gegevens uit het PvE bestond het vermoeden dat in het plangebied ophogingslagen voorkomen die tot 250 cm á 300 cm -Mv reiken en waaronder resten van de voormalige kasteelgracht van het kasteel van Gemert kunnen voorkomen. Verder was er het vermoeden dat de oude kasteelgracht een natuurlijke voorganger heeft (De Beek).
Ten slotte kunnen aan de zuidzijde van het huidige Ridderplein (binnen de grachten) resten voorkomen van de voormalige dingbank. De resultaten van het veldonderzoek bevestigen dit in grote mate. Een significant verschil is wel de dikte van de opgebrachte pakketten die in de bovengrond aanwezig zijn. Deze bleken over het algemeen veel dunner dan op basis van eerdere sonderingen werd vermoed (ca. 150 cm). Dat een deel van de opgebrachte lagen uit de 20e eeuw dateert, bewijzen de recente vondsten. Restanten van een ouder oppervlak op een dieper niveau zijn slechts sporadisch aangetroffen en bestaan uit delen van een (vermoedelijk) akkerdek. Er is geen dateerbaar materiaal aangetroffen in deze laag. Een mooi resultaat is dat resten van de oude kasteelgracht zijn aangetroffen. De grachtvullingen liggen precies op de plek waar het oude grachttracé op basis van historische gegevens is vastgesteld. Uitzonderlijk is de vondst in situ van een aangepunte houten paal in de grachtbodem. Deze behoorde mogelijk tot een beschoeiing (met vlechtwerk?) van de grachtwand. Uit een 14C-datering van het hout blijkt dat de paal waarschijnlijk uit de 17e of 18e eeuwdateert. Onder het opgebrachte pakket en onder de voormalige kasteelgracht zijn in enkele boringen beekafzettingen aangetroffen. Dit bevestigt het vermoeden dat ooit een natuurlijke voorganger van de kasteelgracht door het plangebied liep. Ten slotte zijn in enkele boringen mogelijke muur -of funderingsresten aangetroffen. De aard en datering hiervan is echter onduidelijk.
Doordat in een groot deel van het plangebied archeologische resten op een ondieper niveau voorkomen dan vooraf vermoed, wordt aanbevolen om bij bodemingrepen van meer dan 150 cm -Mv een archeologisch vervolgonderzoek uit te voeren. Voor de geplande graafwerkzaamheden in het plangebied is reeds een onderzoeksmethode opgenomen in het PvE: het uitvoeren van een archeologische begeleiding.
