Opdracht In opdracht van Factum bv heeft BAAC in Juli 2011 een proefsleuvenonderzoek uitgevoerd in het plangebied Haagdijk 151-185, gelegen aan de Pelmolenhof in Breda. Bij het onderzoek zijn drie sleuven gegraven met een totaaloppervlak van circa 200m2.

Resultaten De natuurlijke ondergrond in het plangebied bestaat uit een laag venige klei op veen, vanaf circa 0 NAP. Naar het noorden toe worden de klei- en veenlaag dunner en komen ze op dekzand te liggen. De oudste sporen van gebruik en/of bewoning van terrein zijn gevonden op het perceel achter Haagdijk nr. 151. Hier is het terrein in de 14e eeuw opgehoogd, waarna een greppel en twee grote kuilen zijn gegraven. De grote hoeveelheid vondstmateriaal wijst hier op de directe aanwezigheid van een erf uit de 14e eeuw. De percelen Haagdijk nr. 171 en 181, en vermoedelijk ook 183 en 185, worden pas in de 16e eeuw in gebruik genomen, blijkens aardewerk uit het onderste ophogingpakket. In de 18e of 19e eeuw wordt de eerste perceelsscheiding tussen de percelen nr. 171 en 181 aangelegd. Uit deze periode dateren ook een goot richting de Gampel en een afvalkuil. Op het perceel Haagdijk nr. 185 worden in de 18e of de 19e eeuw een muur en twee ovens neergezet. Van de ovenfundamenten is het niet te zeggen of behoorden tot brouwerij ‘De Distilleerketel’ uit het begin van de 19e eeuw of tot ijzersmelterij ‘Klep’ later in de 19e eeuw. In de loop 19e eeuw worden nog enkele ‘losse’ constructies op het terrein neergezet die vermoedelijk tot het smelterijcomplex behoorden. Een dikke laag ijzerslakken op perceel nr. 181 is zeker afkomstig van de ijzersmelterij. Na het buiten gebruik raken van de smelterij rond 1880 wordt het hele terrein opgehoogd en geëgaliseerd. Op grond van de resultaten van het proefsleuvenonderzoek zijn in het plangebied twee vindplaatsen aan te wijzen. De eerste vindplaats betreft het 14e eeuwse erf op het perceel Haagdijk nr. 151 en mogelijk nr. 171. De tweede vinplaats betreft de resten van het 18e en 19e eeuwse brouwerij- en later ijzersmelterijcomplex op de percelen Haagdijk nr. 181, 183 en 185.

Advies Voor het 14e eeuwse erf op het perceel Haagdijk 151 wordt een definitieve archeologische opgraving geadviseerd wanneer de bodem door de werkzaamheden dieper dan 80 cm beneden maaiveld (circa 1,40+NAP) wordt verstoord. Voor de percelen aan de Haagdijk nr. 181 tot en met 185 wordt een archeologisch begeleiding geadviseerd als de bodem dieper dan 50 cm beneden maaiveld (circa 1,90+NAP) wordt verstoord. Doel van dit onderzoek is het in kaart brengen van het muurwerk van het voormalige 18e en 19e eeuwse brouwerij- en smelterijcomplex. Als het terrein op de percelen nr. 181 tot en met 185 dieper dan 1,80 m beneden maaiveld (circa 0 NAP) wordt verstoord, moet tevens een controlevlak worden aangelegd op deze diepte. Dit vlak dient voor het documenteren van eventuele 14e eeuwse sporen die buiten het 14e eeuwse erf zijn gelegen. Dit vlak kan binnen het kader van de begeleiding worden aangelegd. Hiervoor dient de put wel te worden bemalen vanwege de instroom van kwelwater vanaf 0,30+NAP.