In opdracht van De Goede Woning heeft RAAP Archeologisch Adviesbureau in februari 2011 een waarderend proefsleuvenonderzoek en van 4 t/m 22 april 2011 een archeologische opgraving uitgevoerd in de plangebieden Herderweg-Ooiweg en Arbeidstraat-Groeneweg binnen de gemeente Apeldoorn. Tijdens de uiteindelijke opgraving is alleen onderzoek verricht in die delen van het plangebied waar de aanwezige archeologische resten ook daadwerkelijk worden bedreigd door de woningbouw. Delen waar niet gebouwd wordt, zijn niet onderzocht. Hier zullen de archeologische resten in-situ behouden blijven. Tussen de Herderweg en de Ooiweg zijn twee brede stroken opgegraven; de daartussen gelegen archeologische resten blijven bewaard in de grond. Tussen de Arbeidstraat en de Groeneweg zijn tijdens het vooronderzoek voornamelijk in een zone tegen de Groeneweg archeologische resten gevonden. Tijdens de opgraving is alleen in deze zone nader onderzoek verricht.
In het plangebied Arbeidstraat-Groeneweg zijn tijdens de opgraving in totaal vijf spiekers en een silo (gebruikt bij de opslag van zaaigoed) gevonden. De spiekers zijn waarschijnlijk gebruikt voor de opslag van landbouwgewassen en horen vermoedelijk bij een huisplaats of een grotere nederzetting die zich buiten het plangebied bevindt. Deze nederzetting lag vermoedelijk ten westen van de Groeneweg. Omdat de verschillende spiekers geen dateerbare vondsten hebben opgeleverd, is het helaas niet mogelijk om de ouderdom vast te stellen. Een houtskoolmonster van de silo is gedateerd in het Laat Neolithicum. Dit toont aan dat er mogelijk al in deze periode bewoning is geweest in de omgeving van het plangebied.
In het plangebied Herderweg-Ooiweg zijn veel archeologische resten in kaart gebracht die erop wijzen dat zich een uitgestrekte nederzetting uit de Romeinse tijd onder de Apeldoornse Enk bevindt. Dit beeld wordt bevestigd door de resultaten van een kleinschalige onderzoek aan de overzijde van de Herderweg, op de hoek van de Asselsestraat. Hier is in maart 2012 in samenwerking met de gemeente Apeldoorn een kleinschalige opgraving uitgevoerd op de plaats waar twee bouwputten werden uitgegraven. In deze bouwputten is een grote hoeveelheid sporen aangetroffen, waaronder vijf hutkommen en diverse paalkuilen en kuilen. Het is dan ook de verwachting dat de nederzetting aanzienlijk groter is dan het nu onderzochte gebied.
Van de nederzetting konden verschillende (delen van) gebouwen, kuilen en een waterput worden onderzocht. In totaal konden de sporen worden toegeschreven aan (delen van) vijf huisplattegronden, twaalf spiekers, en dertien hutkommen. De sporen kunnen vermoedelijk met vier verschillende bewoningsfasen in verband worden gebracht. De vindplaats is in verschillende opzichten bijzonder te noemen. Als eerste is het vondstmateriaal vrij nauwkeurig te dateren in de periode van de tweede helft van de 1e eeuw t/m de 2e eeuw. Goed beschreven vondstcomplexen uit deze periode zijn in Nederland nauwelijks bekend. Als we kijken naar het percentage gedraaid importaardewerk, dan is sprake van een opvallend hoog percentage. Dit is opvallend, aangezien dit in de meeste Germaanse nederzettingen nog nauwelijks voorkomt in de 1e en 2e eeuw. In de meeste recente studies naar Germaans vindplaatsen wordt ervan uitgegaan dat er in de late 1e en vroege 2e eeuw na Chr. nog nauwelijks sprake is van handel tussen de Germanen en de Romeinen aan de andere zijde van de limes. (Hierbij dient wel goed in het oog te worden gehouden dat in Apeldoorn vermoedelijke slechts een zeer klein gedeelte van een grotere nederzetting is onderzocht. Het nu gevonden aardewerk hoeft dus geen afspiegeling te zijn van de gehele materiële cultuur.) Verder is de vondst van een smeedhaard vrijwel direct naast een ijzeroven een bijzondere vondst die meer duidelijkheid verschaft over de vorm van ijzerproductie in de Romeinse tijd. Hetzelfde geldt voor het onderzoek naar de erts die gebruikt werd bij de ijzerproductie. Dit onderzoek toont aan dat er gebruik werd gemaakt van moerasijzererts en niet, zoals in de Middeleeuwen gebruikelijk, van klapperstenen.
