Bij graafwerkzaamheden in het zuidelijke gedeelte van de Utrechtse binnenstad werden eind 2019 resten van dertiende- en zestiende-eeuwse stadsmuren gevonden. De werkzaamheden, die werden uitgevoerd door Eneco Warmtenetten B.V., bestonden uit het vervangen van de bestaande stadsverwarmingsleidingen vanaf de Wijde Doelen dwars door het Zocherpark tot aan de singel. De archeologische resten zijn onderzocht door archeologen van de afdeling Erfgoed, gemeente Utrecht.
Ondanks het feit dat er relatief weinig archeologische resten gevonden zijn, bood de opgraving aan de Wijde Doelen een inkijkje in de ontwikkeling van de Utrechtse stadsverdediging. Het hebben van een stadsverdediging was een recht dat Utrecht een zekere autonomie gaf. Het belang van deze verdediging blijkt wel uit de verschillende bouwcampagnes die vanaf 1122 hebben plaatsgevonden en waarbij grondige vernieuwingen werden uitgevoerd. In eerste instantie bestond de verdediging mogelijk uit een aarden wallichaam met mogelijk op verscheidene plekken tufstenen torens. Nadat al eerder in de dertiende eeuw grote bakstenen werden gebruikt bij het bouwen van de stadsmuur, werd in de dertiende en veertiende eeuw een geheel uit kloostermoppen bestaande stadsmuur gebouwd. De stadsmuur van deze baksteenfase is bij het onderzoek in 2019 in het zicht geweest. De muur bevatte ondergrondse spaarbogen, waarvan in dit geval slechts de aanzet en een uitbraakspoor bewaard zijn gebleven. Aan de grachtzijde is een vanaf de veertiende eeuw opgehoogd oevertje (schuin talud) waargenomen.
In de zestiende eeuw stonden een veranderde politieke positie en een nieuwe manier van oorlogsvoering aan de wieg van grootschalige bouwcampagnes aan een modernere stadsverdediging. Ook van de tijdens deze campagnes gebouwde stadsmuur is een deel in zicht geweest tijdens het onderzoek in 2019. Met deze muur werd de stadsomwalling enkele meters uitgebreid richting de gracht. De muur was een stuk dikker dan de middeleeuwse voorganger en aan de stadskant zijn twee steunberen aangetroffen. Een andere opvallende constatering is dat er wederom een oevertje aan de buitenzijde tegen de stadsmuur lag en de gracht dichtbij de stadsmuur bovendien vrij ondiep moet zijn geweest.
Langs de stadskant (binnenzijde) van de middeleeuwse stadsmuur zijn de restanten van een keienstraatje aangetroffen. De ligging van dit keienstraatje was reeds bekend uit onderzoeken in 1948, 1984 en 2005. Over de datering van het straatje verschillen de meningen: liep het langs de middeleeuwse stadsmuur of hoorde het bij de zestiende-eeuwse stadsverdediging? Ook dit onderzoek kan hierover geen uitsluitsel geven.
Het is pas in de negentiende eeuw dat het gebied dat altijd een verdedigingsfunctie had, na ruim 700 jaar een totaal andere functie kreeg. Het Zocherpark diende immers niet meer als stadsverdediging, maar als plaats om te wandelen, te ontspannen en te flaneren. De zestiende-eeuwse stadsmuur werd dan ook afgebroken, waarna een groot deel van de stenen werd hergebruikt. De rest van het puin werd gebruikt om een gedeelte van de gracht te dempen en zo het Zocherpark te verbreden en de stad, wederom, een stukje uit te breiden.
