In opdracht van Gemeente Gemert-Bakel heeft BAAC (onderzoeks- en adviesbureau voor Bouwhistorie, Archeologie, Architectuur- en Cultuurhistorie) een Archeologische Begeleiding uitgevoerd in plangebied Dorpshuis De Bron te Handel gemeente Gemert-Bakel. De aanleiding voor het onderzoek is de voorgenomen herinrichting van het plangebied waarbij een gerede kans bestaat dat archeologische waarden vernietigd zullen worden.
Voorafgaande aan de archeologische begeleiding is in 2010 een bureau- en inventariserend onderzoek door middel van boringen uitgevoerd. Op basis van de resultaten van het uitgevoerde archeologische onderzoek en het door de gemeente Gemert-Bakel genomen selectiebesluit, is geconcludeerd dat er een kans bestaat om binnen het plangebied (behoudenswaardige) archeologische waarden aan te treffen. Dit besluit is mede gebaseerd op de moeilijkheid om in een oude kern met historische bebouwing een echte, recente, verstoring te onderscheiden van archeologische relevante sporen. Daarnaast zijn er aanwijzingen voor de aanwezigheid binnen het voorliggende plangebied van resten van de vestigingsplaats van de Duitse Orde.
Uit het onderzoek is gebleken dat het grootste deel van het onderzoeksgebied diep verstoord is tot in de C-horizont. Slechts op een drietal locaties binnen het onderzoeksgebied is de onverstoorde C-horizont waargenomen, waarin in totaal vier grondsporen, twee kuilen, één greppel/kuil en één paalkuil, zichtbaar waren. Slechts één van deze sporen kon gedateerd worden door middel van het in het spoor angetroffen aardewerk. Hieruit resulteerde een datering van het spoor in de tweede helft van de 18e eeuw. Op grond van de overeenkomsten in vulling kunnen ook de overige sporen in de nieuwe tijd gedateerd worden.
Uit de bodemkaart valt af te leiden dat binnen het plangebied hoge zwarte enkeerdgronden aanwezig zijn geweest. Van een plaggendek zijn echter geen sporen aangetroffen. Vermoedelijk is voor de bouw de orspronkelijke bodem tot in de C-horizont afgegraven en is het terrein vervolgens weer opgehoogd met aangevoerd materiaal. Aangezien nergens een intacte bodemopbouw is waargenomen kon niet bepaald worden hoeveel van de oorspronkelijke bodem is verdwenen. Uit een vergelijking met de resultaten van het booronderzoek kan worden afgeleid dat binnen het onderzoeksgebied ten minste 55 tot 90 cm van de C-horizont is fgegraven, er van uitgaande dat de niveauverschillen binnen het onderzoeksgebied te verwaarlozen zijn. Dit zou beteken dat de kans op het aantreffen van intacte sporen onder de verstoringen klein is, met mogelijke uitzondering van diepere sporen als waterputten.
De sporen zijn vermoedelijk te relateren aan de bebouwing die volgens de kadastrale kaart van 1818 binnen het onderzoeksgebied lag. Oudere sporen of vondsten, die dateren van vóór de nieuwe tijd, zijn niet aangetroffen. Aanwijzingen voor de aanwezigheid van de residentie van de Duitse Orde zijn dus ook niet aangetroffen. Gezien de grote mate van verstoring van de bodem binnen het onderzoeksgebied betekent dit echter niet dat de residentie niet binnen het onderzoeksgebied aanwezig is geweest.
Op zowel de fysieke als de inhoudelijke kwaliteit scoort de vindplaats laag. Op grond van deze waardering acht BAAC de vindplaats niet ehoudenswaardig en acht daarmee vervolgonderzoek niet noodzakelijk. Dit advies geldt echter alleen voor het gebied waar de begeleide (sloop)activiteiten hebben plaatsgevonden. Buiten het voorheen bebouwde oppervlak kunnen nog behoudenswaardige archeologische resten aanwezig zijn.
