Proefsleuvenonderzoek Neede Wijkplan de berg fase 2 Proefsleuvenonderzoek aan de Wijkplan de berg fase 2 te Neede in de gemeente Berkelland

Op de locatie aan het Schaepmanplein zijn de randen van minimaal twee boerenerven aangetroffen die omgeven zijn geweest met een brede greppel die watervoerend is geweest. Beide erven zijn mogelijk al in de 12e eeuw, maar zeker in de 13e en eerste helft van de 14e eeuw, in gebruik geweest. Het landschap rondom beide erven was begroeid met een open loofbos, voornamelijk berk, hazelaar en eik. Op de hogere zandgronden heeft ook heide gegroeid. De nattere beekdalen waren begroeid met els, wilg en graslanden, die waarschijnlijk begraasd werden door vee.

Uit de analyse van de botanische resten wordt duidelijk dat de economie van de beide boerenhoeven in de 13e - 14e eeuw op de locatie Schaepmanplein onder meer bestond uit het verbouwen van rogge en vlas. Bij rogge lijkt sprake van een verbouw van winterrogge. De (relatief arme) zandgronden in de omgeving van Neede waren zeer geschikt voor de verbouw van rogge. Daarnaast speelden gerst en/of tarwe, en mogelijk ook haver een rol in de lokale voedseleconomie in de 14e eeuw. Verder zijn zaden van lijnzaad, hennep en raapzaad aangetroffen waaruit olie kon worden gehaald. Uit de stengels van de vlas en hennep konden bovendien vezels gewonnen worden, die verwerkt konden worden tot bijvoorbeeld touwen en textiel.

Door de bewoners werd het dagelijks voedselpatroon aangevuld met fruit, als gewone braam, framboos, gewone vlier en pruim. Op het erf was waarschijnlijk ook een moestuin(tje) aanwezig waarop onder meer peulvruchten als duivenboon en mogelijk ook groenten als pastinaak en postelein werden verbouwd. Dille werd mogelijk gebruikt als keukenkruid.

De materiële resten geven aan dat men deels zelf gebruiksvoorwerpen heeft vervaardigd en dit voor een deel heeft aangevuld met geïmporteerde goederen. Voor het lokaal gemaakte aardewerk waren de grondstoffen ruim voor handen. De klei kan gedolven zijn op de Needse Berg of in de Berkel. Het materiaal voor de magering bevindt zich in de natuurlijke ondergrond (stuwwalafzettingen). Het geïmporteerde aardewerk bestaat vooral uit steengoed uit het Rijnland. Ook zijn fragmenten gevonden van kogelpotvormen die deels handgevormd en deels gedraaid zijn. Naast het gebruik van aardewerk is ook serviesgoed als houten borden en kommen gebruikt.

Het beeld dat ontstaat door de onderzoeken in de wijk de Berg is dat de diverse bewoningszones binnen de wijk (erven) in de loop van de tijd (9e tot 14e eeuw) zich min of meer in (zuid) westelijke richting verplaatsten. Het dal van de Berkel vormde hierbij een logische zuidgrens van de bewoningszone.

Uit de oriëntatie van de aangetroffen huisplattegronden blijkt dat de bewoningszone parallel ligt aan de Bergweg, waarbinnen de diverse erven zich hebben verplaatst van noordoost naar zuidwest. De archeologische resten zijn aangetroffen binnen een afstand van circa 200 m ten zuiden van de Bergweg (zie afbeelding 3). Ten noorden van de Bergweg, heeft nog geen archeologisch onderzoek plaatsgevonden. Het is mogelijk dat zich hier nog resten van bewoning bevinden. Dit hogere en drogere deel binnen het landschap kan gebruikt zijn als akkerland.

ln het lagere (nattere) deel van het landschap, buiten een afstand van circa 200 meter vanaf de Bergweg, zijn tot nu toe bij archeologisch onderzoek nog geen resten van bewoning aangetroffen uit deze periode. De reden hiervoor is waarschijnlijk dat het landschap, net ten noorden van de Berkel, nat was en daardoor ongeschikt voor bewoning. Dit deel van het landschap kan zijn gebruikt als grasland voor het grazen van het vee.

Identifier
DOI https://doi.org/10.17026/dans-22x-s3nf
PID https://nbn-resolving.org/urn:nbn:nl:ui:13-lx-c71h
Metadata Access https://easy.dans.knaw.nl/oai?verb=GetRecord&metadataPrefix=oai_datacite&identifier=oai:easy.dans.knaw.nl:easy-dataset:204736
Provenance
Creator Diependaal, S.
Publisher Econsultancy BV
Contributor Gelderland; Econsultancy BV
Publication Year 2021
Rights info:eu-repo/semantics/openAccess; DANS License; https://dans.knaw.nl/en/about/organisation-and-policy/legal-information/DANSLicence.pdf
OpenAccess true
Representation
Language Dutch; Flemish
Resource Type Dataset
Format jpeg; esri shapefile index; esri shapefile; esri shapefile dbasetable; extensible markup language; portable document format; comma separated values
Discipline Ancient Cultures; Archaeology; Humanities
Spatial Coverage (6.601 LON, 52.136 LAT); Gelderland; Berkelland; Neede; Wijkplan de berg fase 2; 34D (kaartblad)