Stationsweg 446, Scherpenzeel (gemeente Scherpenzeel)

ADC ArcheoProjecten heeft in maart 2021 een bureauonderzoek uitgevoerd naar de kans op de aanwezigheid van archeologische waarden op de locatie Stationsweg 446 in Scherpenzeel, gemeente Scherpenzeel. De aanleiding voor het onderzoek is de voorgenomen uitbreiding van het bestaande bedrijventerrein ’t Zwarte Land. Hiervoor is een nieuw bestemmingsplan noodzakelijk. Op basis van het bureauonderzoek is een gespecificeerde verwachting opgesteld. Uit de geraadpleegde aardwetenschappelijke bronnen blijkt dat het plangebied zich in het dekzandgebied van de Gelderse Vallei uitstrekt. Aan de west- en zuidrand van het plangebied moet vanwege de enigszins hogere ligging, gerelateerd aan de aanwezigheid van een dekzandwelving, rekening worden gehouden met resten van tijdelijke jachtkampjes van jager-verzamelaars uit het Laat- Paleolithicum en het Mesolithicum. Dergelijke vindplaatsen manifesteren zich in de vorm van een strooiing van voornamelijk vuurstenen artefacten en houtskool en haardkuilen. Vanaf het Neolithicum komen ook bewoningssporen voor bestaande uit onder andere huisplattegronden, akkersporen, waterputten en erfscheidingen. De relatief natte omstandigheden maakten het gebied vanaf het Neolithicum of de Vroege Bronstijd waarschijnlijk ongeschikt of minder geschikt voor bewoning. Mogelijk raakte het zelfs geheel overgroeid met veen, maar hierover bestaat geen zekerheid. De kans op de aanwezigheid van archeologische resten uit de periode vanaf de Bronstijd tot de Middeleeuwen wordt hoe dan ook klein geacht. In de 13e eeuw werd het gebied vanaf de hoger gelegen dekzandruggen langs de Lunterse Beek ontgonnen. In deze periode was sprake van verspreide erven en ontstond op circa 1 km ten oosten van het plangebied de nederzetting Scherpenzeel. De bevolkingstoename gedurende de Late Middeleeuwen en de Nieuwe tijd maakte het noodzakelijk om ook de meer marginale, minder vruchtbare gronden te ontginnen. Ten behoeve van de verhoging van de bodemvruchtbaarheid en de verbetering van de bodemstructuur werden de gronden bemest met plaggenmest. Op basis van oude kaarten kent het plangebied pas vanaf de jaren zestig van de vorige eeuw bebouwing. De betreft het huidige erf met boerderij en bijgebouwen. Er zijn ondanks de ligging aan een doorgaande weg (Scherpenseelsche weg) geen aanwijzingen voor historische bebouwing. Vermoedelijk zijn enkel ontginningssporen in de vorm van greppels aan te treffen. Verder moet in het plangebied gezien de nabijheid van de Valleilinie en de daarmee samenhangende gevechtshandelingen rekening worden gehouden met vondsten uit de Tweede Wereldoorlog. In het grootste deel van het plangebied zijn geen diepe verstoringen te verwachten. Wel kan het maaiveld enigszins zijn geëgaliseerd bij de uitvoering van de ruilverkaveling in de jaren dertig van de vorige eeuw. Ter plaatse van het erf moet daarentegen rekening worden gehouden met diepere verstoringen. Deze hangen samen met de aanleg van funderingen, mestkelders en kabels en leidingen. Verder moet rekening worden lokale ontgravingen ten behoeve van de aanleg van afwateringssloten.

Identifier
DOI https://doi.org/10.17026/dans-22f-7pqh
PID https://nbn-resolving.org/urn:nbn:nl:ui:13-m8-lwwk
Metadata Access https://easy.dans.knaw.nl/oai?verb=GetRecord&metadataPrefix=oai_datacite&identifier=oai:easy.dans.knaw.nl:easy-dataset:207957
Provenance
Creator Zee, R.M. van der
Publisher Data Archiving and Networked Services (DANS)
Contributor ADC ArcheoProjecten
Publication Year 2021
Rights info:eu-repo/semantics/openAccess; License: http://creativecommons.org/licenses/by/4.0; http://creativecommons.org/licenses/by/4.0
OpenAccess true
Representation
Language Dutch; Flemish
Resource Type Text
Format application/pdf
Discipline Ancient Cultures; Archaeology; Humanities
Spatial Coverage (5.463 LON, 52.081 LAT); Stationsweg 446; Scherpenzeel; Gelderland