Tijdens de grootschalige restauratiewerken aan kasteel Waardenburg in de jaren 2007 en 2008 heeft ADC ArcheoProjecten een Archeologische begeleiding van de bodemverstorende werkzaamheden gehouden. De begeleiding vormt het sluitstuk van een serie van onderzoeken die vanaf 2005 zijn uitgevoerd ten behoeve van de restauratie en herinrichting van het kasteelcomplex. Door ook ouder onderzoek bij het huidige onderzoek te betrekken kon een samenhangend beeld worden verkregen over de ontwikkeling van het complex.Een belangrijke conclusie die kan worden getrokken is dat het huidige polygonale kasteel teruggaat op een ouder mottekasteel. Bij het verlagen van de vloer in één van de kelders is waargenomen dat deze motteheuvel was opgebouwd uit zandige klei. In een profiel was een gelamineerde ophoging van kleine schone kluitjes zichtbaar. Dit wijst er op dat men deze heuvel heeft aangelegd door telkens laagjes aan te brengen die men vervolgens heeft aangestampt. Ook was in het profiel een diagonale laag met klei te zien. Deze kleischil heeft men klaarblijkelijk aangebracht om te voorkomen dat het talud van dit grondlichaam zou verzakken. Ook is gebleken dat men bij de aanleg van een veelhoekige weermuur in de voet van de motteheuvel, juist binnen de begrenzingen van het kasteeleiland, een bouwsleuf heeft uitgegraven. Na deze omvorming tot een veelhoekig (polygonaal) kasteel is de top van de motte afgevlakt en is de bouwsleuf opgevuld.e Het oudste aardewerk wijst er op dat er in ieder geval in de 13e eeuw bewoning op de hoofdburcht heeft plaatsgevonden. Een oudere aanlegdatering van de motte kan echter nog steeds niet worden uitgesloten omdat de top van de heuvel is afgevlakt en daarbij het oudtijds aanwezige niveau is vergraven. Uit de vondst van een houtskoolrijke kuil op het binnenterrein blijkt dat zich hier sporen van bewoning van na de omvorming bevinden.Ook uit de periode van na de aanleg van de ringmuur zijn binnen het kasteel resten teruggevonden. Hieronder bevonden zich onder andere resten van een tot nog toe onbekende binnenmuur, een bakstenen vloer en enkele bakstenen putten.Het onderzoek bracht ook een belangrijke aanvulling op het eerder door ADC ArcheoProjecten gepleegde vooronderzoek ter hoogte van de voorburchten. Aan de zuidzijde van de meest oostelijk gelegen voorburcht is een buitenmuur aangetroffen waarin een herstelfase was te herkennen. Ook nu is een bevestiging gevonden voor de aanwezigheid van een tweede voorburcht. Aan de westzijde van dit westelijk gelegen voorterrein is wederom muurwerk aangetroffen. Met deze nieuwe vondsten kan ons beeld van de omvang en het uiterlijk van het complex wederom worden aangevuld. De aanlegdatering van de voorburcht(en) kan op basis vane het oudste aardewerk mogelijk in de periode laatste kwart 13- eerste kwart 14e eeuw worden geplaatst. Het muurwerk lijkt echter op een latere bouwdatum te wijzen.Een belangrijk resultaat kon worden bereikt door onderlinge afstemming tussen de archeologen, opdrachtgever, architect en aannemers. Hierdoor was het mogelijk om enkele belangrijke vondsten alsnog door middel van planaanpassing te behouden. Het gaat onder andere om een bakstenen put, een muurfundering en een belangrijke profieldam waarin de afdekkende kleilaag van de motte in bewaard gebleven is voor eventueel toekomstig onderzoek.
