In januari en februari 2019 heeft Antea Group een archeologische begeleiding uitgevoerd bij de vervanging van gaslagedrukleidingen in de Papengang, met aansluitingen ter plaatse van de Oosterstraat en de Peperstraat. Deze werkzaamheden zijn onderdeel van een groter infrastructureel project om alle bestaande gietijzeren gasleidingen uit de bodem te verwijderen. De met de vervanging gepaard gaande graafwerkzaamheden geven een inzicht in de archeologische resten zoals aanwezig in de bestaande leidingsleuf en in de nu nieuw te verstoren graafwerkzaamheden voor het nieuwe kabelwerk. Daarom zijn deze werkzaamheden archeologisch begeleid.
De uitgevoerde begeleiding diende om eventueel bij het graafwerk te verstoren archeologische resten te documenteren. Het uitgevoerde onderzoek betreft een opgraving (variant archeologische begeleiding), wat het einde betekent van de AMZ-cyclus (bijlage 2). Derhalve zijn er geen nadere adviezen of waarderingen te geven. Er zijn geen nieuwe archeologische vindplaatsen aangetroffen waar in toekomstig onderzoek rekening mee dient te worden gehouden.
Papengang 2019 In 2018 is een Programma van Eisen (PvE) voor de uit te voeren begeleiding geschreven. In dit PvE is een bureaustudie van het plangebied opgenomen. Hieruit bleek dat de voornaamste archeologische verwachting binnen het plangebied betrekking had op de late middeleeuwen (11e-15e eeuw) en de nieuwe tijd (16e-19e eeuw). Te verwachten resten uit de late middeleeuwen bestonden met name uit humeuze lagen steigeraarde, mestlagen (kuilen) met divers vondstmateriaal, alsook mogelijk resten van gebouwstructuren en verkaveling. Tevens kon een middeleeuws bestratingsniveau aanwezig zijn. Te verwachten resten uit de nieuwe tijd zouden met name bestaan uit bak- of natuurstenen en (ophogings)lagen met daarin vondstmateriaal. Ook kon er sprake zijn van een verhardingslaag (wegdek van keitjes).
Tijdens de archeologische begeleiding zijn geen met zekerheid als laatmiddeleeuws aan te duiden resten aangetroffen. Er is een stadslaag gevonden (spoor 3), maar deze kan niet gedateerd worden door een gebrek aan vondstmateriaal uit deze laag. De overige sporen dateren alle in de (late) 19e eeuw. Het vondstmateriaal is in de nieuwe tijd te dateren. Twee fragmenten van hetzelfde potlichaam konden nauwkeuriger gedateerd worden, namelijk in de 18e of 19e eeuw.
Over het algemeen kan gesteld worden dat er maar zeer weinig sporen en vondsten zijn aangetroffen tijdens het onderzoek. Dit heeft te maken met het gegeven dat de archeologische waarnemingsmogelijkheden beperkt waren vanwege de geringe diepte van de leidingsleuf en de hoge mate van bodemroering door de aanleg van de gietijzeren pijpleiding. Ten positieve kan ook gesteld worden dat met de vervanging van de oude leidingen in de Papengang nagenoeg geen verstoring van archeologische lagen en resten heeft plaatsgevonden.
Hoewel uit dit onderzoek is gebleken dat het bodemprofiel dikwijls tot een diepte van 60 cm -mv (de diepte van de werkputten) verstoord was door (sub)recent grondverzet, valt het niet uit te sluiten dat op grotere diepte nog vele sporen en vondsten in situ aanwezig zijn. Bij toekomstige ingrepen op deze locatie dient derhalve rekening gehouden te worden met mogelijk intacte bewoningsresten uit de middeleeuwen en de nieuwe tijd. Het is aan de gemeente Groningen om deze planologisch te beschermen en deze bescherming ook te handhaven conform haar gemeentelijk beleid.
