In opdracht van Witteveen + Bos Raadgevende Ingenieurs heeft RAAP in april en mei 2019 een archeologisch bureauonderzoek uitgevoerd, gecombineerd met bouwhistorisch onderzoek, voor het onderzoeksgebied Stenendijk te Hasselt in de gemeente Zwartewaterland. Aanleiding voor het onderzoek is de geplande dijkversterking van de Stenendijk te Hasselt , waarbij eventueel aanwezige archeologische resten kunnen worden aangetast of vernietigd. Het bouwhistorisch onderzoek is uitgevoerd door Monumenten Advies Bureau.

De Stenendijk bevindt zich in een dynamisch rivierlandschap aan de oostzijde van het Zwarte Water, met onder andere enkele meanderruggen en –geulen, evenals een rivierduin. Op basis van de geomorfologie, archeologische gegevens en historische situatie kunnen met name op de hoger ge legen zandlichamen vindplaatsen vanaf het mesolithicum tot het laat-neolithicum kunnen verwacht. Daarna vond veenvorming plaats en was het gebied vermoedelijk ongeschikt voor bewoning totdat het werd ontgonnen voor de landbouw in de (late) middeleeuwen. Hoger gelegen delen van het landschap, zoals het rivierduin, kunnen in de tussenliggende periode echter wel bewoond zijn geweest. Over de archeologie van het onderzoeksgebied en de directe omgeving ervan is echter nog weinig bekend.

Op basis van de resultaten van het onderzoek blijkt dat in het onderzoeksgebied (mogelijk) archeologische resten bedreigd worden door de voorgenomen bodemingrepen. Daarom wordt geadviseerd om de plannen zodanig aan te passen dat verstoring wordt voorkomen. Dat kan door de huidige dijk zoveel mogelijk in haar huidige staat te behouden.

Bij geen van de opgestelde alternatieven voor de versterking van de dijk kan echter worden uitgesloten dat deze negatieve gevolgen kan hebben voor de gaafheid en conservering van zowel het dijklichaam zelf als van de dijkmuur. Ook worden eventuele andere archeologische waarden in de omgeving van de dijk bedreigd.

Omdat het niet mogelijk is de dijk te versterken zonder dat sprake zal zijn van verstoring , wordt aanbevolen in het kader van de bestaande planvorming de onderstaande vervolgstap uit het proces van de Archeologische Monumentenzorg (AMZ) te nemen.

Om de gespecificeerde verwachting aan te vullen en te verfijnen wordt een vervolgonderzoek geadviseerd in de vorm van een inventariserend veldonderzoek door middel van een verkennend booronderzoek. Een dergelijk vervolgonderzoek heeft tot doel de opbouw van de ondergrond, de bodemopbouw en/of bodemverstoringen gedetailleerd in kaart te brengen. Aan de hand daarvan kan de in dit bureauonderzoek opgestelde archeologische verwachting worden getoetst en kunnen concrete gegevens worden verzameld over gaafheid en diepteligging van de verwachte archeologische resten.