In opdracht van de gemeente Veenendaal heeft BAAC bv (onderzoeks- en adviesbureau voor Bouwhistorie, Archeologie, Architectuur- en Cultuurhistorie) te ‘s-Hertogenbosch een archeologische begeleiding uitgevoerd in het plangebied Zwaaiplein te Veenendaal, gemeente Veenendaal. De aanleiding van de begeleiding is het bouwplan Brouwerspoort in het centrum van Veenendaal, waarbij het Zwaaiplein wordt heringericht. De civieltechnische werkzaamheden die hierbij plaatsvinden, bestaan uit het vervangen en omleggen van de bestaande riolering, het graven van boomgaten en de plaatsing van ondergrondse afvalcontainers, hebben tot gevolg dat eventueel aanwezige archeologische waarden worden verstoord.
Alleen in de noordelijke en zuidelijke ontgravingen ten westen van de Prins Bernhardlaan zijn archeologische resten waargenomen en gedocumenteerd. Deze bestonden uit muurwerk, ophogingslagen en de natuurlijke veen-opzandafzettingen. De meer centraal gelegen ontgravingen waren gesitueerd ter plekke van de in de 20e eeuw gedempte grift of ter plaatse van oudere riolering. De bodem was hier tot beneden de verstoringsdiepte sterk geroerd. Alleen in de twee noordelijke werkputten was de bodemopbouw nog grotendeels onverstoord. De bodem bestond hier uit een sequentie van dekzand met daarop een veenpakket dat weer afgedekt was door een antropogeen ophogingspakket, een puinlaag en recent ophogingszand. Het oorspronkelijke dekzandlandschap, waarop zich het veen heeft ontwikkeld, liep in zuidwestelijke richting over een afstand van 30 meter ongeveer 0,50 meter op.
Er zijn tijdens de begeleiding resten van de kademuur langs de Boveneindsche grift en van de kademuur langs de Zandstraatgrift aangetroffen. Een palenrij achter de Boveneindsche grift, waarvan het hout helaas niet gedateerd kon worden, hangt mogelijk eerder samen met versteviging van de venige bodem achter de kademuur dan met een oudere beschoeiingsfase. De muurresten zullen qua datering te plaatsen zijn in de periode dat de griften hier aangelegd zijn, dat wil zeggen in of vanaf de 16e eeuw. Oudere sporenniveaus zijn niet waargenomen. Jongere funderingsresten aan de Boveneindsche grift stammen vermoedelijk uit de 19e eeuw, zoals ook afgebeeld op het minuutplan uit 1832, maar kunnen ook ouder zijn. Uit de recent gedempte en verstoorde vulling van de grift komen geen behoudenswaardige resten.
