ADC ArcheoProjecten heeft een Inventariserend Veldonderzoek (IVO) in de vorm van proefsleuven uitgevoerd bij de Nhcentrumkerk te Geldermalsen (gemeente West Betuwe). Het onderzoek is uitgevoerd in het kader van de geplande aanbouw aan de noordzijde van de kerk. Vooronderzoek heeft aangetoond dat zich op de betreffende locatie mogelijk resten van de laatmiddeleeuwse burcht van de Heren van Malsen bevinden. De burcht is vermoedelijk ver voor de tweede helft van de 13e eeuw afgebroken.
In latere perioden is het burchtterrein vermoedelijk geëgaliseerd. De achterhaalde bouwgeschiedenis van de kerk gaat terug tot het midden van de 15e eeuw. Uit deze periode worden ophogingslagen en/of dempingslagen verwacht die verband houden met de burchtgracht of de oude Lingeloop.
Tijdens de voorgenomen plannen voor de herinrichting van het terrein zullen eventueel aanwezige archeologische resten worden vernietigd of ernstig beschadigd. Daarom heeft het bevoegd gezag bepaald dat een proefsleuvenonderzoek moest worden uitgevoerd. Doel van het onderzoek was om nader inzicht te verschaffen in de aanwezige archeologische waarden in het plangebied, het komen tot een goedgekeurd selectiebesluit door het bevoegd gezag, en het opleveren van voldoende gegevens om op basis daarvan eventueel vervolgonderzoek effectief, nuttig en kostenefficiënt te kunnen uitvoeren.
Tijdens het onderzoek is slechts een geringe hoeveelheid aan archeologische resten aangetroffen.
Aan de noordzijde van het terrein is een deel van een oost-west georiënteerde muur gevonden.
Vermoedelijk betreft het de voormalige afscheiding van het kerkterrein. De datering van de muur ligt op basis van de machinaal vervaardigde bakstenen in de late 19e of 20e eeuw.
Verder zijn tijdens het onderzoek drie knekelkuilen en wat los menselijk botmateriaal aangetroffen.
Het betreft secundaire deposities van materiaal dat vermoedelijk in de jaren 60 van de 20e eeuw tijdens werkzaamheden aan de zuidzijde van de kerk is opgediept en vervolgens aan de noordzijde is herbegraven. De datering van het botmateriaal zelf is onduidelijk. Op basis van de conserveringstoestand is het echter aannemelijk dat de resten niet heel oud zijn. Het kerkhof is in gebruik geweest tot medio 19e eeuw.
Ook qua vondstmateriaal heeft het onderzoek slechts een beperkt aantal opgeleverd. In totaal zijn er zeven aardewerkscherven aangetroffen uit de 18e/19e eeuw, alsmede tien metaalvondsten, waaronder drie munten uit de 17e tot begin 19e eeuw.
De verwachtingen die op grond van het vooronderzoek zijn gesteld, kunnen op basis van het huidige onderzoek niet worden bevestigd, omdat op de maximale ontgravingsdiepte tot 2,93 m +NAP de laatmiddeleeuwse bewoningslagen niet zijn bereikt. Tijdens het onderzoek zijn geen resten gevonden die te maken hebben met de burcht. Wel is er een hoeveelheid aan antropogene lagen aangetroffen. Of het dempings- of ophogingslagen betreft kan niet met zekerheid worden gesteld, omdat met de maximale ontgravingsdiepte de natuurlijke ondergrond niet is bereikt en de aanwezigheid van de gracht niet kan worden aangetoond. Het vondstmateriaal uit de lagen duidt op een datering in de17e tot 19e eeuw. De verwachte laatmiddeleeuwse lagen bevinden zich op grotere diepte.
