ADC ArcheoProjecten heeft in april 2017 een bureauonderzoek en Inventariserend veldonderzoek uitgevoerd op de locatie A 111, 113 en 117 te Ottoland (gemeente Molenwaard). Aanleiding is de voorgenomen sloop en bouw van een woning.
Op basis van het bureauonderzoek is een gespecificeerde verwachting opgesteld. Hieruit bleek dat in het plangebied op twee niveaus archeologische waarden aanwezig kunnen zijn. In de top van de oeverafzettingen van de Vuilendamse meandergordel, op ca. 6 m –mv, kunnen archeologische waarden uit het Neolithicum en de Bronstijd aanwezig zijn. Een eventuele vindplaats zal zich manifesteren als een cultuurlaag, een ontkalkte humeuze laag met daarin fragmenten vuursteen en houtskool. In het onderzoeksgebied is tot op heden nog geen bewoningsniveau in of op de oeverafzettingen van de Vuilendamse meandergordel aangetroffen.
Vanaf de Bronstijd tot de grootschalige ontginningen in de Late Middeleeuwen lag het plangebied in een zeer nat komgebied, waar op grote schaal veenvorming plaatsvond. Hierbij raakte ook de afzettingen van de Vuilendamse meandergordel overdekt met veen. Vermoedelijk bood het landschap in deze periode geen bewoningsmogelijkheden.
In de 11e-13e eeuw werd het veengebied op grote schaal ontgonnen, waarbij het plangebied op het noordelijke deel van het ontginningslint van Ottoland gelegen was. Vanwege wateroverlast werden de bewoners gedwongen hun erven op te hogen en ontstond een reeks huisterpen, waarvan er één zich net ten noorden van het oostelijke deel van het plangebied bevindt. Een eventuele vindplaats uit de Late Middeleeuwen en de Nieuwe tijd bestaat uit ophogingslagen; opgebrachte kleilagen met daarin aardewerkfragmenten en fragmenten bouwmateriaal. Het archeologische niveau uit de Late Middeleeuwen en Nieuwe tijd kan verstoord zijn geraakt door latere bouwactiviteiten en de aanleg van nutsvoorzieningen.
Teneinde deze verwachting te toetsen en waar nodig aan te vullen werd in het plangebied een verkennend booronderzoek uitgevoerd. Hierbij werden vier boringen tot 2 m –mv en één boring tot 4 m –mv gezet.
Het booronderzoek toont in overeenstemming met het bureauonderzoek aan dat de ondergrond van het plangebied uit mineraalarm rietveen bestaat, met op 190 cm –mv een matig siltig kleilaagje. Het veenpakket is representatief voor de aanwezigheid van een zeer nat komgebied met geen of nauwelijks directe rivierinvloed. Mogelijk bevinden zich nog rivierafzettingen van de Vuilendamse meandergordel in de ondergrond, deze afzettingen worden op ca. 6 m –mv verwacht. In het oostelijke deel van het plangebied wordt het veenpakket afgedekt door een humeuze ophoging, die mogelijk te relateren is aan een huisterp, waarvan de kern ten noorden van het oostelijke deel van het plangebied gelegen is. Deze ophogingslaag is aangetroffen vanaf 40 tot 50 cm –mv. Tijdens het booronderzoek werden geen dateerbare artefacten aangetroffen. De ophoging kan daarom niet nader gedateerd worden dan de periode Late Middeleeuwen - Nieuwe tijd. In het westelijke deel van het plangebied is geen ophogingslaag aanwezig en is de oorspronkelijke toplaag van het veen afwezig. In dit deel van het plangebied worden met uitzondering van de diepere ondergrond, waar mogelijk sprake is van oever- en beddingafzettingen van de Vuilendamse stroomgordel, daarom geen archeologische waarden verwacht. De genoemde rivierafzettingen bevinden zich evenwel dieper dan 4 m –mv en zullen slechts plaatselijk, door heipalen, verstoord worden.
