Het archeologisch onderzoek rond winkelcentrum Streekhof is een goed voorbeeld van de AMZ (Archeologische Monumentenzorg) -cyclus in een notendop. In een vroeg stadium is een bureaustudie uitgevoerd op basis waarvan een gespecifieerde verwachting werd opgesteld. Aan de hand daarvan voerde men aan de Schaperstraat nog een inventariserend onderzoek uit om na te gaan of de verwachte waarden ook werkelijk aanwezig waren. Naar aanleiding van dit inventariserend onderzoek is een selectieadvies opgesteld en een selectiebesluit genomen door de bevoegde overheid. Hierbij zijn de deelgebieden weloverwogen geselecteerd voor onderzoek door middel van een archeologische opgraving. Door dit onderzoek zijn de archeologische gegevens die niet in de bodem konden worden behouden (behoud in situ) zoveel mogelijk verzameld en daardoor bewaard voor het nageslacht (behoud ex-situ).
De oudste sporen uit het onderzoek dateren uit de Bronstijd. Resten uit deze periode werden binnen alle drie de deelgebieden aangetroffen. Het gaat om huisplattegronden op drie locaties en de daarbij behorende greppelsystemen.
De flankerende huisgreppels bevatten opvallend veel vondstmateriaal, vooral dierlijk bot en keramiek. Opvallend is het voorkomen van stukken die worden toegeschreven aan de overgangsperiode tussen Hoogkarspel-Oud (HKO) en Hoogkarspel Jong (HKJ) aardewerk. Dit Hoogkarspel-Oud/Jong (HKO/HKJ) materiaal dateert tussen 1200-1000 v. Chr.
Noemenswaardig is een runderschedel uit een huisgreppel met de aanwezigheid van aanslag door korstmos. Hieruit komt naar voren dat de schedel na verwijdering van vlees en huid enige tijd bovengronds heeft gelegen of gehangen.
Noemenswaardig is een deel van een sikkel. Complete sikkels komen zelden tot nooit voor in nederzettingscontext, maar delen van wel. Het idee is dat het stuk vuursteen, nadat de sikkel is gebroken, een tweede leven kreeg met een andere functie, bijvoorbeeld als schrabber.
Binnen de diverse deelgebieden zijn kringgreppels en kuilenkransen gevonden. Het gaat om tien kringgreppels en negen kuilenkransen. Hoewel beide circulaire structuren in de regio voorkomen, is dit de eerste keer dat kuilenkransen in de directe omgeving zijn gevonden.
Een groot deel van de aangetroffen sporen is toe te schrijven aan de Late Middeleeuwen en de eeuw daarvoor, ongeveer tussen 1150 en 1500. Op basis het van vondstmateriaal en stratigrafie is een onderscheid gemaakt in twee subfasen: fase 3a (1150-1300), de vroegste periode tijdens en direct na de ontginning en fase 3b (1300-1500) de twee eeuwen daarna.
Een prachtige vondst uit deze vroege periode betreft een penning van Keizer Frederik II uit Nijmegen, geslagen rond 1225.
Een noemenswaardige vondstrijke kuil is een exemplaar uit Berkhout waar resten van minimaal 22 stuks keramiek, veel dierlijk botmateriaal en een benen paardenbit uit afkomstig zijn.
Opvallend is de aanwezigheid van relatief veel vondstmateriaal uit de periode 1375-1425, een periode die doorgaans is ondervertegenwoordigd in het materiaal dat wordt verzameld langs het lint.
Naast keramiek bevatte de sloten en dempingslagen opvallend veel stenen, waaronder stukken maalsteen, maar ook keien waarvan de functie minder duidelijk is. Op basis van het vondstmateriaal en de aanwezige sporen is het aannemelijk dat vanaf de late 12de en in de 13de eeuw gewoond werd langs de Zesstedenweg.
In analogie met andere locaties zal de oudste bewoning waarschijnlijk meer willekeurig op de woonerven hebben plaatsvonden en niet in de rechte lijn die karakteristiek is voor de huidige lintbebouwing. Uit de resultaten van onderzoek in Ursem en aan de Streekweg in Hoogkarspel is gebleken dat in de late 13de of vroege 14de eeuw een verschuiving plaatsvond in de bewoning. Men trok, vermoedelijk door een toenemende vernatting, weg uit de lagere delen en ging wonen tegen de (binnen) dijken aan. Hiervoor werd extra grond op en tegen de bescheiden aardlichamen aangeworpen, waarop de huizen konden worden gebouwd. Ook binnen onderhavig onderzoeksgebied werden de percelen tegen de Zesstedenweg met meer dan een halve meter opgehoogd. Op basis van de keramiek wordt de ophoging voorzichtig in de 13de eeuw gedateerd, al gaat het om een post-quem datering aangezien het vergraven materiaal van elders betreft.
Een klein deel van de aangetroffen sporen zijn te koppelen aan de vroege Nieuwe Tijd. Zo werden onder de bakstenen resten van een huis uit de 17de eeuw gestapelde vloeren gevonden van een 16de eeuwse voorganger.
De 17de eeuwse resten hebben opvallende nieuwe inzichten opgeleverd. Op basis van het historisch kaartmateriaal – met name van J. Dou – is voorheen een beeld verkregen van Grootebroek als een plaats waar de huizen op langgerekte percelen haaks op het lint en dicht op elkaar staan. Dit beeld wordt echter archeologisch niet direct bevestigd. Het is waarschijnlijk dat in ieder geval één huis parallel – en dus niet haaks - aan de Zesstedenweg is gebouwd en er zijn aanwijzingen dat de percelen niet altijd bewoond zijn geweest en mogelijk in de laatste vijf eeuwen langere tijd braak hebben gelegen. Hierbij dient wel opgemerkt te worden dat de af- en aanwezigheid van vondstrijke contexten dit beeld enorm beïnvloedt.
