Op 17 juli 2008 verleende Aelmans ROM aan BILAN opdracht voor een archeologisch bureauonderzoek en inventariserend veldonderzoek (karterende fase) voor het plangebied ‘Retersbekerweg 16’ (deelgebied 1) en ‘ongenummerd’ (deelgebied 2) in Retersbeek in de gemeente Voerendaal (provincie Limburg).
Uit het bureauonderzoek bleek dat het plangebied vanwege de ligging op een helling langs de Retersbeek volgens de IKAW een hoge rcheologische verwachting heeft. Beide deelgebieden maken deel uit van het oude dorpslint van Retersbeek en hebben derhalve een hoge archeologische verwachting voor resten van bewoning uit de late Middeleeuwen en Nieuwe tijd. De oudste vermelding van dit dorp dateert uit 1287, maar vermoedelijk was hier al eerder sprake van bewoning. Over het algemeen waren dergelijke gebieden op de overgang naar beekdalen van oudsher favoriete bewoningsplaatsen. Van deelgebied 1 is bekend dat het in ieder geval aan het begin van de negentiende eeuw bebouwd is geweest. Deelgebied 2 is in ieder geval vanaf de negentiende eeuw onbebouwd geweest.
In de omgeving van het plangebied zijn waarnemingen bekend uit het Neolithicum, de ijzertijd, Romeinse tijd, Middeleeuwen en Nieuwe tijd. De waarnemingen uit de vroege Middeleeuwen en eerder liggen echter over het algemeen hoger op de helling op de overgang naar de lössruggen. Op de overgang naar het beekdal van de Retersbeek zijn waarnemingen bekend uit de late Middeleeuwen.
In deelgebied 2 komen naar verwachting bergbrikgronden voor, die gezien het ontbreken van bebouwing in het verleden grotendeels onverstoord zullen zijn. Deelgebied 1 zal gezien de aanwezigheid van een agrarisch bedrijf plaatselijk tot 3 m –mv verstoord zijn. Gezien het verwachte voorkomen van colluviale afzettingen en de vermoedelijke aanwezigheid van een ophogingslaag ter egalisatie van het terrein, zijn mogelijk aanwezige archeologische waarden afgedekt en deels beschermd door een laag sedimenten van onbekende dikte.
Op basis van de landschappelijke ligging en de bekende archeologische waarden in de omgeving wordt aan deelgebied 1 een middelhoge archeologische verwachting toegekend voor onverstoorde archeologische waarden uit het Neolithicum, ijzertijd, Romeinse tijd, vroege Middeleeuwen en met name de periode vanaf de late Middeleeuwen. Aan deelgebied 2 wordt een hoge archeologische verwachting toegekend voor archeologische waarden vanaf het Neolithicum.
Uit het veldonderzoek bleek dat in deelgebied 1 een minimaal 100 cm tot circa 170 cm dik ophoogdek aanwezig was met direct daaronder de C-horizont. In het ophoogpakket werd een fragment kogelpotaardewerk uit de vroege Middeleeuwen-C tot late Middeleeuwen-A aangetroffen. Vanwege de ligging in het ophoogdek, hoeft het fragment niet uit het plangebied afkomstig te zijn. De bodem was in het zuidelijke deel tot 145 à 160 cm –mv verstoord. De verstoringsdiepte kon in het noordelijke deel vanwege de aanwezigheid van puin in de bodem niet worden vastgesteld, maar bedroeg minimaal 100 à 170 cm –mv. Aangezien in het beboorbare deel van het plangebied een verstoorde bodem werd aangetroffen en het plangebied in het verleden grotendeels bebouwd is geweest, is de verwachting dat eventuele archeologische waarden verstoord zullen zijn.
Op basis van deze resultaten wordt aan deelgebied 1 een lage verwachting voor onverstoorde archeologische waarden toegekend en wordt geen vervolgonderzoek geadviseerd.
