Houtmarkt, waardestellend onderzoek stadsmuur ter plaatse van de Houtmarktschool en de groenteveiling

Het gebied rond de Houtmarktscholen wordt in de nabije toekomst opnieuw ingericht. Binnen het plangebied vindt nieuwbouw plaats met daarbinnen een groot aantal nieuwe woningen, appartementen en winkelpanden. Midden door de locatie loopt het tracé van de dubbele stadsmuur rond het Bergkwartier. Voor een groot deel van het plangebied is de locatie van de beide stadsmuren bekend. Het gebied ter plaatse van de huidige Houtmarktscholen kon niet grootschalig worden onderzocht. Door de aanleg van kleine proefputten kon worden gekeken of de stadsmuur en eventuele bijbehorende torens onder de Houtmarktschool schuil gaan. Hiermee kan dan bij het ontwerp van de fundering van de nieuwbouw direct rekening worden gehouden. De binnenste stadsmuur kon bij het onderzoek in de tuin achter de Houtmarktscholen niet worden gelokaliseerd. Wel is onder de fundering van de achtergevel van Houtmarkt 8 muurwerk aangetroffen dat mogelijk ouder is dan de school. Het muurwerk bevatte bakstenen waarvan het formaat niet overeenkwam met het gebruikte steenformaat voor de bouw van de school. Het gebruikte steenformaat is anderzijds ook te klein voor een restant van de stadsmuur. Wel kan een muur op deze locatie bedoeld geweest zijn om de bogen van de stadsmuur aan de achterzijde dicht te metselen om zo opslagruimte te creëren. Er zijn geen aanwijzingen voor de aanwezigheid van een wal onder de stadsmuur aangetroffen. Over de aanwezigheid van een waltoren in de binnenste stadsmuur kan niet zinnigs worden gezegd omdat de muur zich waarschijnlijk onder het schoolgebouw bevindt. Er zijn geen aanwijzingen gevonden voor de bouw van huizen tegen de binnenzijde van de muur. Mogelijk ontbraken deze huizen hier vanwege de ligging in de tuin van de prior. De locatie van de buitenste stadsmuur kon zowel voor de Houtmarktschool als in de loods worden vastgesteld. Het onderzoek heeft geen vondsten opgeleverd die kunnen worden gebruikt om de aanleg van de stadsmuur nader te dateren. De stadsmuur was ter hoogte van de loods voorzien van een relatief dunne voorzetmuur die vermoedelijk diende om de stadsmuur tegen verdere beschadiging van stromend water en ijs te beschermen. Al in de 17de eeuw is men begonnen met het opvullen van delen van de Binnengracht om plaats te maken voor ambachtelijk activiteiten. Mogelijk kunnen enkele vloerfragmenten die voor de Houtmarktschool werden aangetroffen hiermee in verband worden gebracht. Aan het eind van de 19de eeuw is het restant van de gracht gedempt waarna het huidige maaiveld tot stand kwam. Op dat moment zijn waarschijnlijk ook de laatste resten van de stadsmuur afgebroken. Tegen de verwachting in zijn noch voor de school noch in de loods resten van een muurtoren gevonden. De afstand tussen twee naast elkaar gelegens torens moet hiermee veel groter geweest zijn dan elders in de stad gebruikelijk was. Mogelijk moeten de zware steunberen die werden gevonden tegen de bocht van de stadsmuur op de hoek van de Pikeursbaan en de Houtmarkt als het restant van een toren worden beschouwd. Eventueel kan hier ook een toren hebben gestaan die in een later stadium vervangen is door een geschutsemplacement. Op het schilderij van het beleg door Rennenberg is in de bocht een batterij kanonnen te zien waarvoor op een normaal stuk stadsmuur geen ruimte was. Definitief Onderzoek in de doorgang kan hier meer duidelijkheid brengen. Tot slot kan niet helemaal worden uitgesloten dat eventuele torens volledig zijn afgebroken of alsnog op grotere diepte aanwezig zijn. Een deel van de sleuven kon door de aanwezigheid van kabels en leidingen niet tot de gewenste diepte worden doorgezet.

Identifier
DOI https://doi.org/10.17026/dans-22t-grab
PID https://nbn-resolving.org/urn:nbn:nl:ui:13-4q-iav8
Metadata Access https://easy.dans.knaw.nl/oai?verb=GetRecord&metadataPrefix=oai_datacite&identifier=oai:easy.dans.knaw.nl:easy-dataset:180656
Provenance
Creator Wees, M. van der; Vermeulen, B.
Publisher Archeologie Deventer
Contributor Archeologie Deventer
Publication Year 2020
Rights info:eu-repo/semantics/openAccess; License: http://creativecommons.org/licenses/by/4.0; http://creativecommons.org/licenses/by/4.0
OpenAccess true
Representation
Language Dutch; Flemish
Resource Type Text
Format application/pdf
Discipline Ancient Cultures; Archaeology; Humanities
Spatial Coverage (6.164 LON, 52.253 LAT); Houtsmarktschool/Groenteveiling; Deventer; Gemeente Deventer; Overijssel