Naam: Soeëb Danoe Achternaam: Danoe Geboorteplaats: Moengo Geboortedatum: 26 mei 1942 Woonplaatsen: Suriname 1942 - 1979; Nederland 1979 -

Ik kan me nog goed herinneren dat ik voor het eerst naar school ging. Ik kon meteen goed meekomen. Thuis had ik mezelf al letters en cijfers geleerd door mee te doen wanneer mijn broer Henk huiswerk maakte. Met rekenen had ik niet zoveel moeite, maar met leervakken wel. Ik begreep het Nederlands niet goed. Thuis praatten wij alleen Javaans, niet eens Sranan Tongo. Dus ik zat vaak tot tien uur ’s avonds te leren, in het licht van de 'lanteri' (Surinaams woord voor olielamp). Wanneer ik naar bed ging, waren mijn neusgaten donker van het roet van de olielamp.

Van de derde tot en met de vijfde klas was ik geen geweldige leerling, maar daarna ging het steeds beter. Vanaf de vijfde klas kreeg ik ook Creoolse en Hindoestaanse vrienden, en zij leerden mij Nederlands. En zo leerde ik ook andere culturen kennen. Ik zag dat Creolen het beter hadden dan Javanen. De Javanen woonden buiten het stafdorp in de Javaanse wijk Wonoredjo, nu Lijnweg geheten. Maar de Creolen woonden op Moengodorp, het stafdorp. Daar waren de huizen door de bauxietmaatschappij Suralco gebouwd, met faciliteiten zoals gas, water en licht. Onze huizen hadden dat niet. Wij hadden een petroleumlamp als verlichting en water moest uit de put worden gehaald. Moengo kende een bakker, dus de Creoolse kinderen hadden een broodtrommel en aten brood in de pauze. Zij hadden ’s ochtends ook al melk gedronken, want de melkman kwam elke ochtend langs.

Toen ik zestien was, begon ik me te verdiepen in de politiek. Ik zag dat de 'blakaman' alleen voor de 'blakaman' opkwam, terwijl meneer Lachman alleen voor de Hindostanen vocht. En ik schaamde me voor Soemita, de Javaanse politicus. Ik vroeg me af waarom hij zo dom praatte, en waarom  we geen betere Javanen hadden om voor onze belangen op te komen.

Als ik in de klas zat, schaamde ik me om Javaans te zijn. In de klas werden we gepest door Creolen en Hindoestanen. Creolen zagen Javanen als mensen die dom waren, en dat deed me zeer. Waarom ben ik een Javaan, waarom kan ik geen Creool zijn? Waarom kan ik geen Hindoestaan zijn? Zo dacht ik toen ik nog een tiener was.

Van al mijn broers en zusters ben ik de enige die een MULO-diploma heeft behaald. Ik heb me boos gemaakt dat ik niet verder kon studeren, ik was boos op iedereen. Toen ik op de MULO zat, heb ik een toelatingsexamen gedaan voor de AMS. Ik ben toen geslaagd met klinkende cijfers. Mijn vader wilde een schoolmeester in zijn familie hebben, maar ik wilde niet naar de kweekschool, ik wilde naar de AMS. Toen ik me ging inschrijven voor de AMS, kreeg ik een formulier mee om in te vullen. Ik schrok hevig. Ik moest 1040 gulden als voorschot betalen voor boeken en dergelijke. Hadden mijn ouders toch gelijk dat ik niet ingeschreven kon worden voor de AMS. Voor de kweekschool hoefde je niet te betalen, de leerboeken kon je huren. Mijn vader wist dat kennelijk. Maar ik wilde niet voor de klas staan. Toen ben ik maar gaan werken.

Ik heb eerst in de stad gewerkt en daarna een tijd op Moengo. Later heb ik bij de Billiton op Onverdacht  gewerkt en op Afo Baka in Brokopondo. Daar was Suralco onder toezicht van Amerikanen bezig een dam te bouwen. Mijn plan was om in korte tijd veel geld te verdienen en van dat geld naar Nederland te vertrekken om verder te studeren. Toentertijd kon je veel geld verdienen op Afo Baka. Je mocht zoveel overuren maken als je wilde, en voor eten, slapen en zelfs recreatie was gezorgd. En omdat je slechts om de twee of vier weken naar huis ging, had je bijna geen onkosten.

Het viel me op dat er op Afo Baka heel weinig Javanen werkten. Eerst wist ik niet wat de reden was, maar naarmate ik langer bij de Suralco werkte, zag ik hoe selectief er werd geworven. Op de afdeling Personeelszaken van Suralco werkten merendeels Creolen. Zij trokken de Creolen voor, de Javanen kregen meestal de laagste banen. Als Javaan zijnde, moest je geluk hebben om in dienst genomen te worden. En geluk had ik, want mijn broer werkte ook bij Suralco en kon voor mij regelen dat ik aangenomen werd. Nadat ik was overgeplaatst van Afo Baka naar Paranam, werd ik als enige Javaan geselecteerd om voorman te worden en mocht ik meebeslissen over het aannemen van nieuw personeel. En zo heb ik een aantal Javanen in dienst kunnen nemen, die net klaar waren met de mulo en de lagere technische school.

In 2001 werd ik gevraagd of ik zitting wilde nemen in de ouderenraad hier in Hoogezand-Sappemeer. Ik heb bij het plaatsen van mijn moeder in een bejaardentehuis al gezien dat er veel problemen waren onder de ouderen hier in Hoogezand. Samen met Moek Samiran, die voor de gemeente werkte, hebben we met de ouderen gesproken. We wilden weten hoe ze dachten over hun toekomst en hoe ze later wilden wonen. Het bleek dat de meeste ouderen gezamenlijk met andere oudere Javanen wilden wonen. We zijn begonnen met de bouw van een eigen woongemeenschap Langkoeas voor Javaanse ouderen. Ik heb de mensen bij elkaar gebracht, en heb ze zelf laten bepalen hoe ze wilden dat het huis eruit zou komen te zien. Inmiddels woon ik zelf ook in de woongemeenschap, samen met mijn vrouw.

Toen de woongemeenschap open ging in augustus 2008, hebben we de eerste week, toen iedereen hier kwam wonen, een 'among among' (gezellig samenzijn) georganiseerd. Tijdens die 'among among' heb ik met de bewoners huisregels gemaakt. In onze woongemeenschap wonen moslims, niet-moslims en Christenen bij elkaar. We hebben toen gepraat over hoe we samen willen leven. Moeten moslims apart dingen gaan doen in de algemene ruimte? Mogen we ook hier alcohol gebruiken? Mogen er activiteiten worden ontplooid in de algemene ruimte tijdens 'sasi puasa' (vastenmaand)? Doet iedereen mee aan het 'Bada' (Idul fitr, Suikerfeest)? En willen moslims ook de kerstviering bijwonen? Sinds de opening in hebben we al een 'Bada'-feest en een kerstviering meegemaakt. Prima toch? Het is geweldig hoe Javaanse ouderen samen kunnen leven!