Voor De Vest.

In 1998 tot 2000 vonden naast en onder het Canadaplein grootschalige opgravingen plaats. De aanleiding was de bouw van een nieuw cultureel centrum, waarbij voor het Stedelijk Museum Alkmaar een diepe ontgraving nodig was, en de aanleg van een ondergrondse fietsenstalling onder het plein. Dit waren allebei gemeentelijke bouwprojecten en de opgravingen werden uitgevoerd door het kleine team gemeentelijk archeologen, met steun van vrijwilligers en studenten. Hoofdonderwerpen van het onderzoek waren prehistorische resten, middeleeuwse vestingwerken, het klooster De Middelhof en het St. Elisabethgasthuis. Archeologische informatie zou hier zeer welkom zijn, aangezien de schriftelijke en topografische bronnen over deze bewonings- en bebouwingsgeschiedenis pas vanaf de late 16de eeuw in enige omvang beschikbaar zijn, met slechts heel beperkte gegevens over de voorafgaande perioden. Zo is er lange tijd zelfs onduidelijkheid geweest over de ligging van het middeleeuwse St. Elisabethgasthuis, dat volgens Bruinvis wel aan de westzijde van De Middelhof gelegen zou kunnen hebben. Tegenwoordig zoeken we deze instelling aan de noordzijde van De Middelhof, waar circa 1561 door kartograaf Jacob van Deventer ook een kapel-achtig zaalgebouw met kleine torenspits is getekend. Zelfs over de stichtingsdatum en de patroonheilige van De Middelhof bestond lange tijd grote verwarring door misinterpretatie van gegevens over het klooster De Witte Hof. Deze problemen lijken pas in 2011 door Drewes opgehelderd. Een steevast herhaalde wijding aan Maria van Nazareth en Sint Salvator bleek bij nader onderzoek te zijn gebaseerd op een weinig betrouwbare 18de-eeuwse kroniek. Het vrouwenklooster zal van aanvang af gewijd zijn geweest aan Maria Magdalena. De bouwhistorische ontwikkeling van het complex vanaf de 15de eeuw is een belangrijk onderwerp van onderzoek. De eerste heldere afbeelding van het complex dateert immers pas uit 1597, als het al is verbouwd tot Vrouwengasthuis. Maar niet alleen de gebouwen, ook de materiële cultuur en het dagelijks leven in het klooster en gasthuis zijn belangrijke thema’s. In 2000 en 2001 zijn de opgravingsresultaten uitgewerkt tot manuscripten door Andelko Pavlovic en Eric Jacobs. In de jaren erna zijn onderdelen nog verder beschreven, maar het kwam niet tot een publicatie. In 2011-2012 diende zich een kans aan om eindelijk dit grote project ook te bekronen met publicatie, toen Sanne van Zanten langdurige stages kwam doen in het kader van haar studie archeologie aan de Universiteit van Leiden. Het voorliggende rapport is het resultaat van de redactionele bewerking van de oude manuscripten, toevoeging van nieuwe teksten en de digitale bewerking van data en beeldmateriaal. Behalve de beide redacteurs en hoofdauteurs zijn nog vele anderen betrokken geweest bij het project. In dit hoofdstuk wordt ingegaan op de geschiedenis van de opgravingscampagnes van 1998-1999 en 2000 (a! .1). In het volgende hoofdstuk wordt een overzicht gegeven van de bewonings- en bebouwingsgeschiedenis van de onderzoekslocaties op basis van uiteenlopende bronnen, volgens de laatste inzichten. Als we deze rapportage al een decennium geleden hadden opgesteld, had de lezer hier een paragraaf over de vraagstellingen van het onderzoek kunnen verwachten op basis van de toenmalige stand van kennis. Inmiddels is het onderzoek in de Alkmaarse binnenstad al zoveel gevorderd, dat het hier de voorkeur heeft gekregen om in te gaan op de tegenwoordige stand van het onderzoek en op het belang van de opgravingsresultaten voor de archeologie en historie van Alkmaar anno 2013. De hoofdstukken 3 en 4 beschrijven de opgravingsresultaten van 1998-1999 en 2000, gevolgd door twee hoofdstukken over specifieke vondstcomplexen. In hoofdstuk 7 wordt tenslotte een synthese gegeven.

Identifier
DOI https://doi.org/10.17026/dans-z82-2hh8
PID https://nbn-resolving.org/urn:nbn:nl:ui:13-njq0-5z
Metadata Access https://easy.dans.knaw.nl/oai?verb=GetRecord&metadataPrefix=oai_datacite&identifier=oai:easy.dans.knaw.nl:easy-dataset:63536
Provenance
Creator Bitter, P.; Zanten, S. van
Publisher Gemeente Alkmaar
Contributor Jacobs, E.; Pavlovic, A.; Beemster, K.; Duco, D.; Haaster, H. van; Jayasena, R.; Roedema, R.; Waterlander, S.; Zeiler, J.; Gemeente Alkmaar
Publication Year 2016
Rights info:eu-repo/semantics/restrictedAccess; DANS License; https://dans.knaw.nl/en/about/organisation-and-policy/legal-information/DANSLicence.pdf
OpenAccess false
Representation
Language Dutch; Flemish
Resource Type Dataset
Format application/pdf; image/jpeg; image/tiff
Discipline Ancient Cultures; Archaeology; Humanities
Spatial Coverage (4.743 LON, 52.633 LAT); Canadaplein; Alkmaar; Gemeente Alkmaar; Noord-Holland