Axel Herinrichting Markt Axel, herinrichting Markt. Gemeente Terneuzen. Archeologische Begeleiding protocol Opgraven

Tussen 11 februari en 2 maart 2015 werd een Archeologische Begeleiding uitgevoerd op de Markt en in de Weststraat, Zeestraat, Gentsevaart en Kaaiwal te Axel (gemeente Terneuzen). De aanleiding tot het onderzoek waren de geplande graafwerkzaamheden in functie van de heraanleg van de Markt en hierboven vermelde straten. De graafwerkzaamheden die dieper reikten dan 0,45 meter beneden maaiveld (voor de aanleg van de nieuwe straatkolken, de nieuwe leidingen en de plaatsing van een ondergrondse container op de Markt) werden hierbij onder begeleiding van een archeoloog uitgevoerd.

Voor aanvang van de Archeologische Begeleiding waren de grondwerkzaamheden voor de aanleg van de nieuwe leidingen op de Markt reeds uitgevoerd. Deze sleuven konden wel nog geïnspecteerd worden en bleken integraal in bestaande verstoringen aangelegd te zijn. De Archeologische Begeleiding zelf werd aangevat met het toezicht op de aanleg van een reeks smalle sleuven (50 tot 90 centimeter breed) in de Zeestraat, Weststraat, Kaaiwal en Walstraat. Dit betrof putten 1 tot en met 6. Al deze sleuven zijn aangelegd tot een diepte van circa 1 tot 1,10 meter beneden maaiveld. Put 7 is aangelegd op de Markt en had een omvang van 5 bij 3 meter en een diepte van circa 3 meter beneden maaiveld.

In het gehele plangebied werden in de onderzochte putten ophooglagen aangetroffen. Deze antropogene lagen zijn vermoedelijk als stadsophoogpakket in Axel opgevoerd en dateren globaal tussen de 12e/13e eeuw en de 15e/16e eeuw. In het zuiden van Put 3 betreft dit een datering tussen de 15e en 17e eeuw. Deze dateringen zijn op hoofdlijnen gelijk aan de dateringen van de gelijkaardige selaslagen die bij eerder onderzoek in de omgeving werden vastgesteld en die dateerden uit de 13e tot 16e eeuw bij het onderzoek op Markt 2 en 13e tot 14e eeuw ter plaatse van het onderzoek aan de Nassaustraat 13, 15 en 17.

De aangetroffen sporen uit Late Middeleeuwen tot Nieuwe Tijd A bestonden uit muurwerk/funderingen, uitbraaksporen, een mogelijke waterput en een pad aangetroffen in putten 3 en 4. Op basis van de datering van de onderliggende lagen en de gebruikte bouwmaterialen (alsook de schaarse vondsten) dateren de sporen uit in putten 4 en 5 globaal uit 12e tot 17e eeuw, waarbij de nadruk meer op de 15e tot 17e eeuw ligt. Omdat voor de constructie van de aangetroffen resten veelal de kans bestaat dat het om herbruikt bouwmateriaal betreft, in sporen 7 en 9 staat dit ontegensprekelijk vast, is een exacte datering van de aangetroffen sporen niet mogelijk en is de datering indicatief. Doordat de sporen slechts gedeeltelijk werden aangetroffen (in smalle sleuven) kon geen beeld verkregen worden van de onderlinge samenhang en de vorm en aard van de structuren waartoe het muurwerk en de uitbraaksporen hebben behoord. Ook een projectie van de resultaten op een historische kaart kon niet tot meer inzicht leiden, anders dan de vaststelling dat de sporen aangetroffen zijn ter plaatse van een huizenblok dat op de kaart door van Deventer uit het midden van de 16e eeuw staat afgebeeld. Op het kadastraal minuutplan zijn de sporen gelegen ter plaatse van de openbare weg.

De sporen uit Nieuwe Tijd C bestaan uit een muur met een betonnen gewelf waarvan de exacte oorsprong niet bekend is. De Sokkel spoor 13 is vermoedelijk aangelegd als ondergrondse verankering voor een lichtmast of gelijkaardig straatmeubilair. Het muurwerk Spoor 17 is mogelijk het restant van een kortstondig (tussen 1910 en 1950) hier gelegen aanbouw of gebouw.

In de Kaaiwal werd, bij het vernieuwen van de bestaande wegverharding, een groot fragment natuursteen aangetroffen. Dit betrof een versierd fragment dat vermoedelijk aanvankelijk verwerkt was in de vestingwerken van Axel, hetzij in de Waterpoort of de daaraan gelegen brug. Na de slechting van de vestingwerken heeft deze steen een secundair gebruik gekend. Op basis van historische bronnen is gebleken dat het fragment natuursteen al op het einde van de 19e eeuw op de Markt gedeeltelijk ingegraven werd en als visbank in gebruik was. Verder is uit de historische informatie gebleken dat het blok natuursteen vervolgens (nog steeds als visbank) omstreeks 1930-1940 naar de Kaaiwal is verplaatst. Op de Kaaiwal is de visbank tot circa 1960 in gebruik is gebleven, alvorens het blok natuursteen, bij herinrichting van de Kaaiwal onder de grond is gestopt.

Identifier
DOI https://doi.org/10.17026/dans-zmu-ucbm
PID https://nbn-resolving.org/urn:nbn:nl:ui:13-4v-8ima
Metadata Access https://easy.dans.knaw.nl/oai?verb=GetRecord&metadataPrefix=oai_datacite&identifier=oai:easy.dans.knaw.nl:easy-dataset:226768
Provenance
Creator Wattenberghe, J.E.M.
Publisher Artefact! Advies en Onderzoek in Erfgoed
Contributor Zeeland; Artefact! Advies en Onderzoek in Erfgoed
Publication Year 2022
Rights info:eu-repo/semantics/openAccess; DANS License; https://dans.knaw.nl/en/about/organisation-and-policy/legal-information/DANSLicence.pdf
OpenAccess true
Representation
Language Dutch; Flemish
Resource Type Dataset
Format jpg; sbn; cpg; shx; prj; dbf; sbx; pdf; shp
Discipline Ancient Cultures; Archaeology; Humanities
Spatial Coverage (3.908 LON, 51.265 LAT); Zeeland; Terneuzen; Axel; Markt, Weststraat, Zeestraat, Kaaiwal; 67H (kaartblad)