Oosterhout, Park 15 WOII Archeologie in stelling gebracht

In opdracht van Greenhouse Advies heeft BAAC bv (onderzoeks- en adviesbureau voor Bouwhistorie, Archeologie, Architectuur- en Cultuurhistorie) een Archeologische Begeleiding uitgevoerd in plangebied Park 15 te Oosterhout, gemeente Overbetuwe. Onderwerp van dit onderzoek zijn de diverse resten uit de Tweede Wereldoorlog aanwezig binnen het plangebied. Tijdens het vooronderzoek in het kader van de OCE-werkzaamheden, is uit historisch onderzoek, met name bestudering van luchtfoto’s, gebleken dat aan het einde van de Tweede Wereldoorlog binnen het plangebied door zowel het Duitse als het Britse leger op meerdere locaties stellingen zijn ingericht. Bij deze stellingen gaat het om standplaatsen van geschut en andere, bijbehorende, structuren als onderkomens en munitiedepots.

Op luchtfoto’s, genomen in het najaar van 1944 en het voorjaar van 1945, zijn binnen het huidige onderzoeksgebied, en ook elders in het plangebied, diverse structuren zichtbaar. Deze structuren zijn op deze foto’s zichtbaar enerzijds omdat door het graven van kuilen en greppels lichtergekleurde grond naar boven is gekomen en anderzijds door het opwerpen van wallen die het zonlicht opvangen en voor schaduwen zorgen.

Het plangebied was tot 20 september 1944, zoals de hele noordoever van de Waal, in Duitse handen. Na de oversteek van de Waal door Amerikaanse troepen, en daarop volgende opmars richting Arnhem, was het plangebied defi nitief in geallieerde handen. Uit de diverse luchtfoto’s blijkt dat zowel vóór als na 20 september 1944 binnen het plangebied stellingen ingericht zijn. Hieruit volgt dat de binnen het onderzoeksgebied aangewezen structuren in principe Duits of geallieerd kunnen zijn. Uit de beschikbare luchtfoto’s blijkt dat op 19 september 1944 binnen het onderzoeksgebied nog geen structuren zichtbaar zijn. In de omgeving zijn echter wel de sporen zichtbaar van Duitse luchtafweerstellingen (FLAK) op ongeveer 500 m afstand. Dichter bij het onderzoeksgebied, circa 50 m ten zuidwesten, lijken ook structuren zichtbaar te zijn, maar hun aard is onduidelijk. Het lijkt aannemelijk dat zij verband houden met de luchtafweerstellingen. Pas op de luchtfoto’s van 23 december 1944 zijn binnen het onderzoeksgebied structuren zichtbaar. Aangezien het onderzoeksgebied vanaf 22 september 1944 in geallieerde handen was en er op 19 september nog geen structuren zichtbaar waren, lijkt het aannemelijk dat alle structuren aangelegd zijn door de geallieerden. In theorie is het echter mogelijk dat het Duitse leger deze heeft aangelegd tussen het nemen van de luchtfoto’s op 19 september en de inname van het plangebied door de geallieerden op 22 september. Gedurende het onderzoek zijn 34 locaties onderzocht door middel van proefsleuven/kijkgaten. Van deze 34 locaties waren er 29 aangewezen op grond van bestudering van luchtfoto’s uit de Tweede Wereldoorlog, de overige vijf waren locaties waar op grond van OCE-onderzoek concentraties van metalen voorwerpen werden vermoed. Van de onderzochte locaties hebben er negen grondsporen en vondstmateriaal opgeleverd, zes alleen grondsporen en op twee locaties is alleen vondstmateriaal aangetroffen. Van de vijf OCE-locaties leverden er twee sporen en vondstmateriaal uit de Tweede Wereldoorlog op. Op grond van de aangetroffen sporen en vondsten kunnen de locaties in vier functionele groepen verdeeld worden: elf schuil- of schuttersputten, één verblijf, vier geschutsstellingen voor Brits 25-ponder veldgeschut en vier Duitse luchtafweerstellingen (Flak). Met name de stellingen en het verblijf waren slecht bewaard gebleven, waarschijnlijk mede omdat zij minder diep ingegraven waren.

Identifier
DOI https://doi.org/10.17026/dans-266-k6ax
PID https://nbn-resolving.org/urn:nbn:nl:ui:13-a8-6r3m
Metadata Access https://easy.dans.knaw.nl/oai?verb=GetRecord&metadataPrefix=oai_datacite&identifier=oai:easy.dans.knaw.nl:easy-dataset:266364
Provenance
Creator BAAC BV
Publisher BAAC
Contributor Gelderland; BAAC BV
Publication Year 2023
Rights info:eu-repo/semantics/openAccess; DANS License; https://dans.knaw.nl/en/about/organisation-and-policy/legal-information/DANSLicence.pdf
OpenAccess true
Representation
Language Dutch; Flemish
Resource Type Dataset
Format jpg/jpeg file; excel xml; geography markup language; pdf; mdb; jpg; pdf portable document format
Discipline Ancient Cultures; Archaeology; Humanities
Spatial Coverage (5.825 LON, 51.888 LAT); Gelderland; Overbetuwe; Oosterhout (Gld); Park 15, WOII; 40C (kaartblad)