(Antea Group projectnummer: 404566)

Antea Group heeft een archeologische begeleiding conform protocol opgraven plaatsgevonden ter plaatse van deze werkzaamheden. De werkzaamheden zijn in verschillende fasen in de periode 17 maart 2016 tot en met 7 juli 2017 uitgevoerd.

Aanleiding tot het onderzoek vormde het voornemen tot de bouw van een fietstunnel onder de Hendrik Algeraweg. Ten behoeve van deze tunnel is een groot deel van een oude Middelzeedijk onder de Pypsterbuorren nabij Boksum vergraven en is het kanaal de Boksumer Soal worden verlegd.

Het archeologisch onderzoek ten behoeve van de fietstunnel bestond uit het aanleggen van een archeologisch profiel dwars op de bestaande dijk, het archeologische begeleiden van graafwerkzaamheden ten behoeve van een milieukundige sanering, het ontgraven van het dijklichaam voor een fietstunnel met het omleggen van de Boksumer Soal en de doorgraving van de H. Algeraweg. Daarnaast zijn de resten van een zijl opgegraven.

Onderzoek dijklichaam Het onderzoek op en rond de dijk is in meerdere fasen uitgevoerd bestaande uit de aanleg van een profielwand en de begeleiding van de verschillende graafmomenten in de dijk (sanering, omlegging watergang, uitgraven cunet fietspad, doorgraven H. Algraweg) Uit de opbouw van de dijk is afgeleid dat er in de ijzertijd een vlak terrein lag (fase 0) dat, gezien de vondsten van enkele stuks terpaardewerk door de mens is gebruikt. Het gebruik is de neerslag op de voet van een wierde direct ten zuiden van het plangebied. In de vlakte is een verhoging met duidelijke natuurlijke zand- en kleilagen (fase 1) ontstaan. Dit betreft vrijwel zeker een van oorsprong vroeg middeleeuwse kwelderwal. Hier overheen is in de tiende eeuw een dijk opgeworpen (fase 2) met een rechte noord-zuid ligging. Deze dijk heeft tot in de nieuwe tijd gefunctioneerd waarbij er waarschijnlijk in de dertiende eeuw reparaties/reconstructies zijn uitgevoerd. De dijk heeft daarna in de nieuwe tijd (vanaf de zeventiende maar met name in de twintigste eeuw) meerdere reconstructies ondergaan herkenbaar als de fasen in de recente(re) nieuwe tijd; fase 3, 4 en 5.

Zijltje In de voor het project gedempte deel van de Boksumer Soal zijn de resten van een sluis of zijltjes opgegraven. De restanten bestaan uit een framewerk van naaldhout (3,5 x 4 tot maximaal 5,5 m) met hiertussen funderingspalen, waarschijnlijk voor een vloerbodem, en aan weerszijden een circa 1,4 m brede steiger. Er zijn meerdere grondankers aangetroffen die waarschijnlijk een hoge, schuin van de doorgang staande grondwerende oeverbeschoeiing hebben ondersteund. Op basis van de dateringen van het hout en de inhoud van de waterbodem dateert het zijltje uit de midden- dan wel late nieuwe tijd (zeventiende – twintigste eeuw) waarbij er ten minste twee actieve fasen van het zijltje zijn (op basis van 14C-dateringen). Het gehele gebied van de Boksumer Soal is hier meerdere keren gereconstrueerd waarbij er ten minste vier fasen van beschoeiingen zijn aangebracht