Databestand n.a.v. schoolverlatersenquête onder de gediplomeerde uitstroom van het HBO (meetjaar 2007).
Onder auspiciën van de HBO-raad voert het ROA jaarlijks de HBO-Monitor uit. De HBO-Monitor is een instrument waarmee hogescholen ieder jaar de arbeidsmarktpositie van hun afgestudeerden kunnen vaststellen en waarmee zij kunnen zien in hoeverre hun opleidingen aansluiten op de eisen in de beroepspraktijk. In het afgelopen decennium heeft de HBO-Monitor zich ontwikkeld tot een zeer gezaghebbend instrument dat ook model heeft gestaan voor de ontwikkeling van vergelijkbare instrumenten in andere onderwijssectoren (bijvoorbeeld de WO-Monitor). Uit het feit dat meer dan 85% van de hogescholen op vrijwillige basis participeren, kan worden afgeleid dat het gezien wordt als een instrument van de sector zelf.

De HBO-Monitor bestaat uit een enquête via internet, die ter verhoging van de respons wordt aangevuld met een benadering via een schriftelijke vragenlijst. Deze enquête wordt ieder najaar gehouden onder afgestudeerden van het daaraan voorafgaande studiejaar. Dit betekent dat de enquête ongeveer anderhalf jaar na het afstuderen plaatsvindt.

Alle opleidingssectoren van het hbo zijn in de monitor vertegenwoordigd. Voor de opleidingssector kunst is een specifiek op deze sector gerichte Kunsten-Monitor ontwikkeld. De informatie uit dit sectorspecifieke deelinstrument is op kernpunten vergelijkbaar met de informatie uit de overige opleidingssectoren van het hbo. De HBO-Monitor levert zowel uitkomsten per hogeschool, als representatieve landelijke resultaten op.

Drie componenten
In de HBO-Monitor worden drie componenten onderscheiden: een landelijke kern, een domeinspecifiek deel en een instellingsspecifiek deel. De landelijke kern omvat gegevens over de arbeidsmarktpositie van afgestudeerden, generieke competenties, de relatie tussen de opleiding en de arbeidsmarkt, en de mening van de afgestudeerden over de opleiding (indicatoren in het kader van kwaliteitszorg). De gegevens zijn HBO-breed vergelijkbaar en voor een aantal kernindicatoren zelfs onderwijsbreed. Het domeinspecifieke deel omvat de domeinspecifieke competenties en eventueel toegespitste vragen over de domeinspecifieke arbeidsmarkt. Een goed voorbeeld betreft de Kunsten-Monitor. Het instellingsspecifieke deel betreft het deel van de Monitor dat door instellingen zelf kan worden ingevuld.

Hogescholen
Hogescholen kunnen de resultaten van de HBO-Monitor benutten voor voorlichtingsactiviteiten en de kwaliteitszorg. Scholen die deelnemen aan de HBO-Monitor ontvangen een vertrouwelijke instellingsrapportage waarin de resultaten per opleiding zijn weergegeven. De uitkomsten van de hogeschool en de landelijke gegevens staan in dezelfde tabel, zodat de hogeschool de positie van haar eigen opleiding ten opzichte van het landelijk resultaat voor die opleiding in één oogopslag kan bepalen. Daarnaast wordt voor de hogeschool als geheel een overzichtsrapport gemaakt waarin de belangrijkste resultaten per onderwijseenheid staan vermeld. Desgewenst kunnen hogescholen additionele vragen in de enquête laten opnemen, bijvoorbeeld ten behoeve van een evaluatie van specifieke aspecten van hun opleidingen.

        Landelijke resultaten

Overheden, arbeidsvoorziening, sociale partners, beroepsverenigingen en brancheorganisaties kunnen de landelijk resultaten gebruiken in het kader van hun onderwijs- of arbeidsmarktbeleid. Het ROA stelt jaarlijks een algemeen rapport op over de arbeidsmarktpositie van afgestudeerden van alle opleidingssectoren van het hbo. Dit rapport is verkrijgbaar via de HBO-raad.