Op 4 april en 20 juli 2007 verleende Bureau Verkuylen bv aan BILAN opdracht voor het uitvoeren van respectievelijk een bureau- en een booronderzoek van het plangebied “Broekstraat” te Spoordonk (gemeente Oirschot, provincie Noord-Brabant). De aanleiding voor het onderzoek was de ruimtelijke onderbouwing in het kader van de voorgenomen nieuwbouw. Hierbij zullen bodemverstorende activiteiten plaatsvinden waardoor een archeologisch onderzoek noodzakelijk was. Doel van het onderzoek was het vaststellen van de archeologische verwachting van het plangebied. Dit onderzoek bestond uit een bureauonderzoek aangevuld met een karterend booronderzoek. Voorafgaand aan de veldfase waren de eisen waaraan het booronderzoek moest voldoen vastgelegd in een Plan van Aanpak.
Uit het bureauonderzoek blijkt dat het plangebied voor menselijke bewoning relatief ongunstig gelegen is in een vrij natte vlakte van ten dele verspoelde dekzanden, doorsneden door waterlopen. Het gebied behoort echter wel tot de (rand van de) oude ontginningen rond Spoordonk die mogelijk teruggaan tot de vroege Middeleeuwen. Net ten noorden van het plangebied bevinden zich de nieuwe ontginningen (“Nieuwe Erven”). Ter plaatse komen naar verwachting hoge zwarte enkeerdgronden voor. Deze zijn volgens de bodemkaart echter vrij nat, wat een indicatie is dat het terrein in het verleden geen permanente bewoning heeft gekend. Ten noorden en met name ten zuiden van het plangebied liggen hogere en drogere dekzandkopjes die veel aantrekkelijker waren. Het plangebied overstroomde mogelijk regelmatig door de Beerze en de onbenaamde waterloop ten oosten van het plangebied. Op basis van de resultaten van het bureauonderzoek geldt een middelhoge verwachting voor het aantreffen van nederzettingsresten onder het esdek vanaf de bronstijd tot de Middeleeuwen. De gaafheid van eventuele vindplaatsen is naar verwachting goed, aangezien er een hoge zwarte enkeerdgrond voorkomt die, voor zover bekend, niet verstoord zal zijn door diepe bodemverstoringen.
De middelhoge archeologische verwachting werd niet bevestigd door het veldwerk. In het plangebied kwam een hoge zwarte enkeerdgrond voor met daaronder op enkele plaatsen een (restant van een) podzol. De insluitsels, die typisch zijn voor een esdek, ontbraken in deelgebied 1. In plangebied 2 werd in één boring onder de A-horizont een venige laag aangetroffen. In deelgebied 3 werd in één boring het esdek naar onder toe donkerder. Vermoedelijk is het esdek ontstaan onder natte omstandigheden of door snelle ophoging. In negen boringen was de overgang van de A-horizont naar de C-horizont verstoord.
Op basis van bovenstaande resultaten krijgt het plangebied een lage verwachting voor het aantreffen van ongestoorde archeologische waarden. De helft van de boringen zijn verstoord en er zijn geen indicatoren aanwezig die op een vindplaats wijzen. Vanwege de lage verwachting voor verstoring van archeologische waarden in het plangebied wordt geen vervolgonderzoek geadviseerd. Dit selectieadvies moet, voordat bodemverstorende activiteiten plaatsvinden, door het bevoegd gezag worden beoordeeld en worden onderschreven in een selectiebesluit. Bovendien kan de aanwezigheid van archeologische resten of sporen op basis van het uitgevoerde onderzoek nooit geheel uitgesloten worden.
