Naam: Carmen KartaAchternaam: KartaGeboorteplaats: Paradijs, district NickerieGeboortedatum: 16 juli 1961Woonplaatsen: Suriname 1961 - 1978; Nederland 1978 -Ik heet Carmen Alimah Karta. Ik ben geboren op 16 juli 1961 in district Nickerie, in wat vroeger bekend stond als Paradijs. Mijn moeder leefde met een Hindostaan. De ouders van mijn moeder komen uit West-Java en die van mijn vader uit India.Gemengde huwelijken kwamen niet zo veel voor, het was niet eenvoudig geweest voor mijn ouders. Daar kwam nog bij dat mijn ouders niet met elkaar getrouwd waren, dat was vooruitstrevend voor die tijd.Helaas hield hun relatie geen stand. Toen ik 13 jaar was, gingen ze uit elkaar. Mijn moeder bleef in Nickerie, mijn vader ging naar Paramaribo en een jaar later voegde ik me bij hem, samen met een broertje en een zusje. Zo werden de lasten verdeeld tussen mijn vader en moeder. De bedoeling was dat ik verder zou gaan naar de middelbare school en dat mijn vader dat zou bekostigen.In Paramaribo had ik moeite om te wennen. Ik miste mijn moeder, mijn oma en de omgeving. In Paradijs was ik een buitenkind. Ik vond vissen geweldig! Ik was een verlegen kind in die tijd. Ik leed onder de scheiding van mijn ouders. Als het oudste meisje moest ik alle volwassen taken van mijn moeder overnemen. Ik deed het huishouden en ik had de zorg voor mijn jongere broers en zussen. Mijn oudste broer ging werken en ik moest voor hem koken voordat ik naar school ging. Dan stond ik om 4 uur op om voor hem te koken.Ik ben door andere mensen opgevoed dan mijn echte ouders. Mijn moeder had achter elkaar kinderen gekregen en dat was zwaar voor haar. De mensen die mij verzorgden ken ik als mijn eigen opa en oma. Ze kwamen van Indonesië en ze hadden een hechte band met mijn ouders. Ik weet niet precies hoe het in elkaar zat, maar mijn gezondheid was niet goed en daarom vonden ze het beter dat ik door die opa en oma werd grootgebracht. Ik heb bij deze oma aan de borst (ngempeng) gezeten. Als ik van school kwam, dan nam ze me op haar schoot en haalde ze haar borst tevoorschijn. Zij was al op leeftijd, maar ik kreeg zoveel warmte van haar! Ik voelde me bij haar veel beter dan bij mijn echte oma. Ik ben bij hen gebleven totdat oma overleed. Ik was toen 5 jaar. Opa kon niet meer voor mij zorgen, en ik ging terug naar huis. Toen ik terug was bij mijn eigen ouders, kon ik mijn draai niet vinden.In 1978 zijn wij naar Nederland vertrokken. Mijn vader was gelieerd aan een politieke partij. Toen de verkiezingen werden uitgeschreven, dachten ze dat ze zouden gaan winnen en konden gaan samenwerken met de Verenigde Hindostaanse Partij (VHP) en met Somohardjo. Maar de Nationale Partij Suriname won. Mijn vader was daar niet blij mee en besloot weg te gaan.Een jaar later kwam ik naar Nederland, ik was 18 jaar. Ik kon niet wennen aan Nederland. Mijn vader woonde in Middelburg, maar na een paar maanden vertrok ik naar Den Haag, omdat ik inmiddels mijn eerste vriendje kreeg.De warung (eethuis) Djojo ben ik in 1984 begonnen. Mijn toenmalige partner was ontslagen en hij wilde niet meer voor anderen werken. Hij vond dat ik goed kon koken en kwam met het idee om een warung te beginnen. Wij vonden een pand van mensen die een teloh winkel hadden en ermee gestopt waren. Dat waren ook Javaanse Surinamers. In 1988 verhuisden wij naar de Beeklaan en daar zitten wij nog steeds.De start was moeilijk. Ik was nog zo jong en dan al vastzitten aan zo’n onderneming: er waren momenten dat het me te veel was. Ik had een baan bij het Groene Kruis, ik had het eethuis en dan nog mijn eigen huishouding. Veel draaide om mij: niet alleen het koken, maar ook andere verantwoordelijkheden. Maar als mensen mij vertellen dat het eten lekker is, vooral als ze zeggen dat het net zo proeft als vroeger in Suriname, dan geeft dat mij energie om door te gaan. Dan voel ik dat ik toch iets beteken voor mensen.Met onze warung mikten wij op de doelgroep Surinamers en dat is ons ook goed gelukt. Tegenwoordig zien we ook witte Nederlanders, Marokkanen, Turken Oost-Europeanen, Russen, Polen, Bulgaren en zelfs Afrikanen in onze warung. Ons publiek is echt divers geworden. Maar ons menu hebben we nooit aangepast. Het is nog steeds als in het begin: een authentieke Surinaams-Javaanse keuken.Mijn huidige partner is Indonesiër. In 1991 is hij uit Indonesië naar Nederland gekomen om rechten te studeren. Wij hebben elkaar in 2003 ontmoet. Het lot heeft ons bij elkaar gebracht. Hij werkte in een café in Scheveningen. Daar kwam ik eten met mijn neef en zo hebben wij elkaar ontmoet. Wij zijn in 2004 getrouwd, de nikah (Huwelijk naar moslimtraditie). Bij elkaar heb ik 4 kinderen uit de relaties die ik heb gehad, met mijn huidige partner heb ik één kind. Ik heb helemaal geen problemen gehad om aan mijn Indonesische man te wennen. Naar mijn gevoel is er geen verschil tussen zijn Indonesische en mijn Surinaams-Javaanse achtergrond.Ik vind belangrijk om aan mijn Javaanse achtergrond en de cultuur vast te houden. Ik heb meer van de Javaanse cultuur meegekregen dan van de Hindostaanse cultuur. Ik versta wel Hindostaans maar kan het niet spreken. Ik werd ook niet echt gestimuleerd om het te leren, want mijn vader en zijn hele familie spreken vloeiend Javaans.In Europa laat iedereen zijn cultuur los en dat vind ik jammer. Ik vind het belangrijk dat mijn kinderen mijn cultuur meekrijgen en daarom breng ik ze naar Indonesië. Dat heb ik nu al drie keer gedaan.
Tot aan 1939 werden circa 33.000 Javanen naar Suriname overgebracht. Na hun contractperiode vestigde de meerderheid zich in Suriname. Slechts een minderheid keerde terug naar Indonesië. De meest beschreven terugkeer is de georganiseerde repatriëring in 1954 van circa 1000 personen naar Indonesië. Deze bestond uit Javaanse ex-contractarbeiders en hun in Suriname geboren (klein)kinderen. Tegen beter weten in kwamen zij niet terecht op Java, maar in Tongar, een plaatsje in West-Sumatra. Daar bleven de meesten niet lang. Hun zoektocht naar een beter leven bracht hen naar andere plaatsen in Indonesië: Pekanbaru, Padang, Medan, Jambi, Jakarta, maar ook opnieuw naar Suriname.Veel minder bekend is de groepsmigratie in 1953 van enkele tientallen Javanen naar het buurland Frans Guyana. Vermoedelijk zijn tot aan het eind van de jaren 60 nog meer personen in groepsverband naar Frans Guyana vertrokken. Tijdens de Surinaamse binnenlandse oorlog weken ook Javanen, vooral vanuit Moengo en Albina, naar Frans Guyana uit. Volgens de Franse bevolkingsgegevens van 2005 wonen momenteel zo’n 1900 Javanen in Frans Guyana.De meest recente omvangrijke landverhuizing van Javaanse Surinamers vond plaats vóór de onafhankelijkheid van Suriname in 1975, dit keer uit Suriname naar Nederland. In de ban van politieke leiders die van mening waren dat de onafhankelijkheid niet goed zou uitpakken voor de positie van de Javanen, vertrokken circa 22.000 Javanen naar Nederland. Onder hen bevonden zich ook degenen die het eerder hadden geprobeerd in Indonesië en in Frans Guyana.Deze meervoudige migratie van de Surinaamse Javanen, is het onderwerp van het levensverhalen project Javaanse Migratie en Erfgoedvorming in Suriname, Indonesië en Nederland. Om van de meervoudige migratiebewegingen en de persoonlijke ervaringen van de Javaanse migranten een helder beeld te krijgen, is een oral history-project opgezet rondom migratie en erfgoedvorming onder de Javanen in Suriname, Indonesië en Nederland.Aan dit project werkten het Koninklijk Instituut voor Taal-, Land- en Volkenkunde (KITLV) en de Stichting Comité Herdenking Javaanse Immigratie (STICHJI) samen.De interviews zijn te beluisteren op de website van Javanen in Diaspora, de metadata en de samenvattingen van de interviews zijn opgeslagen in EASY.
