Het is ruim twintig jaar geleden dat een aanvang is gemaakt met de planologische voorbereiding van de omvangrijke woningbouwlocatie Bornsche Maten ten oosten van de kern van Borne in de gelijknamige gemeente. In dit relatief laaggelegen door beeklopen doorsneden deel van het kleinschalige Twentse landschap, waar de grenzen van de oude marken Zenderen, Hasselo en Hertme samenkomen, is inmiddels een bloeiende, moderne woonwijk ontstaan. De archeologie is vanaf het prille begin van de Bornsche Maten betrokken bij voorbereiding en de bouwwerkzaamheden. In 2019 is een grootschalige opgraving uitgevoerd in de toekomstige woonbuurt Eschwonen waarbij een gebied van 3,7 ha is onderzocht.
Het onderzoek in Bornsche Maten-Eschwonen leverde een schat aan informatie op met betrekking tot de landschapsgenese, de bewoningsgeschiedenis en de vegetatieontwikkeling. De opgraving in Bornsche Maten-Eschwonen heeft bewoningssporen en mobilia opgeleverd uit de periode van het laatpaleolithicum tot en met de nieuwe tijd, waarbij moet worden benadrukt dat eenduidige bewoningssporen zich beperken tot de tijdspanne van de midden-ijzertijd tot en met het begin van de midden-Romeinse tijd: tussen circa 450 voor en 200 na Chr. Uit de lange periode voorafgaand aan deze bewoningsfase zijn voornamelijk losse vondsten aangetroffen van vuurstenen en stenen artefacten. Ze bevonden zich in de fossiele cultuurlaag of als opspit in de vullingen van grondsporen uit latere perioden.
Deze artefacten duiden op kortstondige en herhaaldelijke activiteiten in het laat-paleolithicum, het mesolithicum en het neolithicum.
In het oog springend zijn de restanten van 24 boerderijplattegronden die met plattegronden uit eerder onderzoek in de Bornsche Maten zijn verdeeld over zes typen (en enkele subtypen) die de boerderijontwikkeling in dit gebied van de midden-ijzertijd tot en met het begin van de midden-Romeinse tijd weerspiegelen. Naast boerderijen zijn de resten gevonden van 151 spiekers en andere bijgebouwen, dertien waterputten/-kuilen en 160 kuilen. De grondsporen waren geassocieerd met duizenden artefacten, voornamelijk aardewerkscherven, maar ook glas, metaal, slak en bot. Studie van het handgevormde aardewerk leverde inzicht op in de nog slecht bekende regionale, chronologische ontwikkeling van dit aardewerk van de midden-ijzertijd tot en met de midden-Romeinse tijd, waarbij vooral invloeden vanuit
het noordelijke kustgebied opvallen. Daarnaast is het relatief grote aantal fragmenten van zoutcontainers
(briquetage) uit het zuidwestelijke kustgebied opmerkelijk. Fragmenten Romeins draaischijfaardewerk duiden op contacten met het Romeinse rijk, evenals metaalvondsten als bijvoorbeeld een groot fragment van een bronzen Romeinse riemgeleider en een fragment van een ijzeren hipposandaal.
In het laatste kwart van de tweede eeuw na Chr. wordt de nederzetting door zijn bewoners verlaten, vermoedelijk als gevolg van toenemende wateroverlast. Ongeveer gelijktijdig met de aanleg van kuilmeilers in de Karolingische tijd zal het hoogste deel van het terrein zijn herontgonnen. Akkerlagen, sporen van akkerbedden, verkaveling, grondbewerking en waterafvoer getuigen van langdurig agrarisch gebruik tot kort voor de aanvang van de opgraving.
