Deze dataset bevat de databestanden van de follow-up van Brieven als Buit. Deze Brieven als Buit - II bestanden zijn op dit moment nog niet beschikbaar. Hieronder de tekst van de website Brieven als Buit.nl.
Alledaagse taal uit het verleden kennen wij nauwelijks, maar taalkundig onderzoek van een unieke brievencollectie opent perspectieven. Buitgemaakte brieven van mannen, vrouwen en zelfs kinderen stonden centraal in het Leidse Brieven als Buit-project onder leiding van prof. dr. Marijke van der Wal, dat van 2008 tot 2013 werd gefinancierd door NWO (Vrije Competitie).
Looptijd
2008 - 2013
Contact
Marijke van der Wal
Financiering
NWO Vrije Competitie NWO Vrije Competitie
Ruim 38.000 Nederlandse brieven lagen al eeuwen in Britse archieven te wachten om hun rijke informatie prijs te geven. Ze dateren uit woelige oorlogstijden en zijn afkomstig uit schepen op de grote vaart die tijdens hun tocht werden buitgemaakt door Engelse kapers. Hoe speciaal en omvangrijk dit materiaal is, werd duidelijk uit het inventariserend onderzoek van de historicus Roelof van Gelder. Deze bron van zo geheten sailing letters omvat niet alleen zakelijke, maar ook 15.000 particuliere brieven. Het zijn brieven van zeevarenden en Nederlanders in den vreemde aan het thuisfront en omgekeerd ook van de achterblijvers aan hun geliefden. Het bijzondere is dat hier personen uit alle lagen van de samenleving zijn vertegenwoordigd: ook mannen, vrouwen en zelfs kinderen uit lagere en middenklassen die weinig of geen andere sporen hebben achter gelaten. Daarmee biedt dit brievenmateriaal ons een unieke kans om zicht te krijgen op het onbekende Nederlands van grote groepen in de zeventiende- en achttiende-eeuwse samenleving.
Binnen het programma Brieven als buit/Letters as loot zijn twee dwarsdoorsnedes gemaakt in de Nederlandse brievencollectie die wordt bewaard in de National Archives (Kew, UK). Die doorsnedes geven zicht op heel verschillende periodes: de periode 1665-1674 (2e en 3e Engelse oorlog), een tijd van talige diversiteit naast ontwikkelende uniformiteit, en 1776-1784 (4e Engelse oorlog en Amerikaanse Onafhankelijkheidsoorlog), volgens het traditionele beeld een periode van aanzienlijke taaluniformiteit. De analyse van een breed spectrum aan taalverschijnselen heeft voor beide periodes verrassende resultaten opgeleverd, die een geheel nieuw licht werpen op de alledaagse taal. Bovendien heeft vergelijking van de twee periodes inzicht gegeven in de oorsprong van specifieke taalveranderingen en de verspreiding ervan in honderd jaar. Die resultaten leveren, afgezet tegen de taal in gedrukte werken en in grammatica’s, een nieuw, veelzijdig beeld van de taalwerkelijkheid op.
De monografie Letters as Loot. A sociolinguistic approach to seventeenth- and eighteenth-century Dutch van Gijsbert Rutten en Marijke van der Wal presenteert de belangrijkste onderzoeksresultaten van het uitgevoerde historisch-sociolinguistisch onderzoek, dat internationaal is ingebed en tot vruchtbare samenwerking heeft geleid (zie ook HiSoN, het Historical Sociolinguistic Network). Het boek bevat onderzoek naar formulair taalgebruik, de mate van oraliteit in privébrieven, het eventuele belang van brievenboeken, en het onthult opmerkelijke patronen van sociale, regionale en gender variatie in een reeks van taalverschijnselen. Met schrijfervaring als belangrijke verklarende factor, opent de monografie geheel nieuwe perspectieven op de geschiedenis van het Nederlands.
Het boek is beschikbaar in druk en als open access e-boek, uitgebracht door John Benjamins Publishing Company als deel 2 in de reeks Advances in Historical Sociolinguistics. Meer informatie is te vinden op de website van de uitgeverij. Verdere resultaten, zowel boeken als artikelen, zijn te vinden onder Publicaties. In de media is herhaaldelijk aandacht geweest voor het Brieven als Buit-onderzoek onder meer uitvoerig in het tweedelige televisieprogramma Brieven boven Water dat in mei 2011 werd uitgezonden.
