Bureauonderzoek Riethoven Hobbelerheide

De vondst van een merkwaardig bronzen voorwerp in een bosperceel ten noordwesten van het gehucht Walik (gemeente Bergeijk) gaf aanleiding tot deze bureaustudie. S. van Dingenen ontdekte in 2016 het object met zijn metaaldetector, onder een stam van een omgevallen boom, op ca. 20 cm onder de maaiveld. Het langgerekte, platte en licht trapeziumvormige object heeft geen snijvlak, zoals een vlakbijl, maar een stomp uiteinde. Opvallend zijn de kleine gehamerde vlakken die doen denken aan het oppervlak van een deels geslepen vuurstenen bijl. Voor het object zijn vooralsnog geen parallellen bekend, niet in Nederland of daarbuiten. Het zou kunnen gaan om een (fraai uitgevoerde) halffabricaat van een vlakbijl of om een bijlvormige baar. Bij een interpretatie als proto-vlakbijl zou een datering in het laat-neolithicum of de vroege bronstijd voor de hand liggen. De bronssamenstelling blijkt vrij standaard te zijn voor de midden-bronstijd en later, namelijk 90-92% koper met 8-10% tin. Het doel van deze bureaustudie was een goed inzicht te krijgen in de archeologisch-landschappelijke situatie, als opmaat naar toekomstig onderzoek op de vondstlocatie van het bronzen object. Na inmeting van de vindplaats bleek het object afkomstig te zijn van een archeologisch rijksmonument dat in 1966 was aangewezen vanwege de aanwezigheid van sporen van begravingen uit de late prehistorie. Dit rijksmonument Riethoven-Hobbelerheide (45940) vormt de spil van dit bureauonderzoek. Door verschillende bronnen te raadplegen en de gegevens met elkaar te combineren was het mogelijk een inzicht te krijgen in allerlei aspecten, zoals de landschappelijke situering. Het rijksmonument ligt op een leemarme dekzandrug aan de rand van het grote dekzandeiland in de microregio Riethoven-Bergeijk. De nabijgelegen beek De Run vormt de noordelijke begrenzing van dit dekzandeiland. In september 1950 onderzoekt H. Brunsting twee grafheuvels (tumuli IV en V) met de kwadrantenmethode. Beide heuvels en de waarnemingen van G. Beex van een aangeploegd urnenveld vormen de aanleiding het perceel als rijksmonument aan te wijzen, dat in oktober 1966 van kracht wordt. Uit het bureauonderzoek volgt verder dat in de omgeving allerlei vondsten zijn ontdekt die aangeven dat de zone van de hoge dekzandruggen naar het lager gelegen beekdal van de Run lange tijd aantrekkelijk was voor bewoning en begraving. Concentraties van aardewerk uit de late ijzertijd/Romeinse tijd, (vuur-)stenen bijlen en andere vuurstenen artefacten uit het midden- en laat-neolithicum zijn daar onder meer de getuigen van. Het Actueel Hoogtebestand Nederland laat wat microreliëf zien op het bosperceel van het rijksmonument, zeker in vergelijking met de omliggende akkerlandpercelen die sterk genivelleerd zijn. De grafheuvels IV en V zijn niet te traceren. Wel lijkt een urnheuvel zichtbaar die ook in 2002 tijdens een veldinspectie in het kader van het Actualisering Monumentenregister is waargenomen. Ook karrensporen tekenen zich duidelijk af. Deze sporen maken onderdeel uit van een oostwest-georiënteerde route die de gehuchten Schadewijk en Walik verbond. De spoorbundels bevinden zich dicht bij de vondstlocatie van het bronzen object. Wellicht dat de inslijting van wielen een verstorend effect op het bodemarchief heeft gehad. Ook het ondiepe ploegen in verband met de omvorming tot bos in 1950 en het gebruik als naaldbos in de afgelopen 65 jaar, met de groei van wortelpennen en windworpen, hebben de fysieke kwaliteit van het rijksmonument waarschijnlijk beïnvloed. De bureaustudie wordt afgesloten met een voorstel voor toekomstig onderzoek op de vindplaats van het bronzen object in het rijksmonument.

Identifier
DOI https://doi.org/10.17026/dans-zsh-98tg
PID https://nbn-resolving.org/urn:nbn:nl:ui:13-xg-mzpc
Metadata Access https://easy.dans.knaw.nl/oai?verb=GetRecord&metadataPrefix=oai_datacite&identifier=oai:easy.dans.knaw.nl:easy-dataset:79816
Provenance
Creator Theunissen, E.M.
Publisher Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed
Contributor Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed
Publication Year 2018
Rights info:eu-repo/semantics/openAccess; License: http://creativecommons.org/publicdomain/zero/1.0; http://creativecommons.org/publicdomain/zero/1.0
OpenAccess true
Representation
Language Dutch; Flemish
Resource Type Dataset
Format application/pdf; image/jpeg; text/plain
Discipline Ancient Cultures; Archaeology; Humanities
Spatial Coverage (5.360 LON, 51.356 LAT); Hobbelerheide; Walik; Riethoven; Gemeente Bergeijk; Noord-Brabant