Het dorp Elst (Gemeente Overbetuwe) bezit een rijk archeologisch bodemarchief. Elst dankt zijn bekendheid aan de aanwezigheid van een Gallo-Romeinse tempelcomplex in het centrum van de plaats. Recentelijk is in de nieuwbouwwijk te Westeraam een tweede tempelcomplex ontdekt en onderzocht. Tevens is de laatste jaren duidelijk geworden dat de regio rond Elst voorafgaande aan de Romeinse periode een druk bevolkt gebied is geweest en dat het niet zoals men lange tijd heeft gedacht te nat was voor bewoning.

Recente archeologische ontdekkingen in het geplande bedrijventerrein “De Merm”, ten zuidenoosten van Elst door leden van de plaatselijke historische vereniging Marithaime vormen een welkome aanvulling op het bestaande beeld. Zij troffen op verschillende locaties materiaal uit de late prehistorie aan, waaronder een fragment van een bronzen steekwapen. Ook werden op één locatie inheems- Romeinse crematiegraven ontdekt. Op de locatie van een van de prehistorische vindplaatsen en die van het inheems-Romeins crematiegrafveld stonden al bouwactiviteiten gepland. Daarom is besloten tot het doen van een Inventariserend Archeologisch Onderzoek (IVO), en in het geval van de prehistorische vindplaats zelfs direct aansluitend daarop een Definitieve Opgraving (DO).

Dit rapport bespreekt de resultaten van beide onderzoeken. Hieruit komt duidelijk naar voren dat men gedurende de vroege ijzertijd (700 ñ 550 v. Chr.) al woonde in “De Merm” en mogelijk zelfs eerder. De opgravingen hebben een deel van een huisplaats blootgelegd met omliggend erf terrein. Een voor Nederland bijzondere vondst vormt een lignieten armbandfragment, die vermoedelijk door ruilhandel verkregen is uit Duitsland. Na een bewoningshiaat gedurende de midden en late ijzertijd, maakt de aanwezigheid van een inheems-Romeins crematie grafveld in “De Merm” eens en te meer duidelijk dat Elst en zijn omgeving een belangrijke plaats innamen gedurende de Romeinse tijd. De ontdekking van het grafveld is des te bijzonder te noemen voor de regio, daar er nauwelijks grafvelden bekend en onderzocht zijn. De gedetailleerde analyse van de grafgiften en crematieresten laat een variatie in grafritueel en rijkdom zien. Het Inventariserend Archeologisch Onderzoek heeft hiermee duidelijk aangetoond dat het inheems- Romeinse grafveld een grote archeologische potentie bezit. Mocht het niet ingepast kunnen worden in de ruimtelijke ordening dan dient het zeker voor vervolgonderzoek in aanmerking te komen.