In de periode tussen 2 en 13 maart 2015 is door ADC ArcheoProjecten op de locatie ‘Hof van Cyrene’ te Schiedam archeologisch onderzoek verricht in de vorm van een opgraving en een archeologische begeleiding. Aanleiding voor beide onderzoeken vormde de aangetroffen resten bij de begeleiding van de sanering op de locatie, die in 2013 is uitgevoerd.
Het onderzoek betrof de locatie direct ten westen van de definitieve opgraving uit 2013. Dit onderzoek heeft aangetoond dat ter plaatse de resten van zowel Romeinse greppels, de Oude dijk, een dijksloot, terpachtige ophogingen als ook restanten van historische bebouwing aanwezig waren. De verwachting was, dat deze elementen ook binnen het huidige plangebied aanwezig zouden zijn. Tijdens het onderzoek zijn deze restanten inderdaad aangetroffen en verder onderzocht.
In de Romeinse tijd bevonden zich binnen het plangebied enkele greppels, die uitmondden in een bredere sloot. Dit ontwateringsysteem behoorde tot een eerder onderzochte nederzetting gelegen ten noorden van het plangebied. In de periode erna vonden diverse overstromingen plaats en ontstond een uitgebreid veengebied. Het gebied droogde vanaf de 10e eeuw langzaam op en werd daarna geschikt voor bewoning.
Deze bewoning werd vooraf gegaan door de aanleg van een dijk, die het achterland moest beschermen tegen de invloed van de rivier de Schie. Aan de voet van deze dijk werd in de periode 1200-1250 een dijksloot in gebruik genomen. Na 1250 is de dijksloot gedempt en is het gebied opgehoogd. Op deze wijze ontstond een terp die vrijwel direct in gebruik werd genomen voor bewoning. In tegenstelling tot het onderzoek uit 2013, zijn tijdens het huidige onderzoek op de terp geen sporen aangetroffen van bewoning of landgebruik gedurende de Late Middeleeuwen. Dit is deels te verklaren door de aanwezigheid van de 17e-eeuwse sloot, waardoor de terplagen zijn verdwenen. Ook kan het zijn dat de grens van het erf zich in de Late Middeleeuwen ter plekke van de aangelegde werkput bevond.
Op het erf van de boerderij, dat inmiddels in baksteen was uitgevoerd, bevonden zich enkele sporen.
Hiervan is een 17e-eeuwse sloot het meest interessant. Verder is een smalle, 16e-eeuwse greppel aangetroffen waarvan de functie onbekend is en een bijgebouw, die vermoedelijk dateert uit de late 19eof begin 20e eeuw.
Met de gecombineerde resultaten van de opgravingen uit 2013 en 2015 wordt duidelijk dat de westelijke boerderij in de 17e eeuw omgeven werd door een slotensysteem. Dat de westelijke sloot een open verbinding heeft gehad met de Schie is onwaarschijnlijk, aangezien dit de functie van de dijk zou ondermijnen. De enige andere mogelijkheid om via het water weg van het erf te komen waren de diverse sloten in het achterland. De boten die aan de kade waren aangemeerd moeten gebruik hebben gemaakt van deze sloten. Met de bouw van de tweede boerderij is het opgegraven slotensysteem komen te vervallen en deels naar buiten verlegd, zoals te zien is op de kadastrale kaart van 1832.
Het beeld dat door het vondstmateriaal wordt geschetst is er één van een gemiddelde welvaart en sluit aan bij de resultaten uit het voorgaande onderzoek. De 17e-eeuwse bewoners van de westelijke boerderij konden zich soms de wat luxer goederen veroorloven, maar deze zijn niet veelvuldig aanwezig.
Er dient ook rekening gehouden te worden met het feit dat de boerderij mogelijk een (gedeeltelijke) functiewijziging heeft ondergaan. De demping van het slotensysteem en de bouw van de oostelijke boerderij kunnen hiermee verband houden. Mogelijk heeft de boerderij (deels) dienst gedaan als buitenplaats.
