ADC ArcheoProjecten heeft een archeologisch onderzoek uitgevoerd, in de vorm van proefsleuven en een opgraving in het plangebied Einighauserweg 101 te Geleen (gemeente Sittard-Geleen). Dit in het kader van in het kader van voorgenomen nieuwbouwplannen. De voorgenomen bouwplannen zullen de aanwezige archeologische resten vernietigen/ernstig beschadigen. Het onderzoek is in drie fasen uitgevoerd. Allereerst is in het gehele plangebied een proefsleuvenonderzoek uitgevoerd waarna in overleg met opdrachtgever en bevoegd gezag een definitief archeologisch onderzoek is uitgevoerd. Na de realisatie van de nieuwe vestiging heeft in augustus 2015 een archeologische begeleiding plaatsgevonden bij de aanleg van een ondergronds bluswaterreservoir. Het doel van het Inventariserend VeldOnderzoek in de vorm van proefsleuven (IVO-P) was het verkrijgen van een betrouwbaar inzicht in de aanwezigheid, de aard, de datering, de omvang en de conservering van archeologische (bewonings)resten in het plangebied, teneinde tot een waardestelling te kunnen komen. Deze waardestelling is tijdens het veldwerk vertaald in een selectieadvies. De bevoegde overheid heeft naar aanleiding van dat advies een selectiebesluit genomen dat de locatie behoudenswaardig. In die delen die direct door de ontwikkeling worden aangetast, is vervolgens een archeologische opgraving uitgevoerd met als doel om de archeologie ex situ te behouden. Na de opgraving zijn deze delen dus vrijgegeven voor de ontwikkeling, maar het gehele terrein blijft echter behoudenswaardig, waardoor toekomstige ontwikkelingen ook dienen te worden getoetst. Op basis van het proefsleuvenonderzoek en de met de geplande nieuwbouw gepaard gaande verstoring is het noordelijk en oostelijk deel van het onderzoekterrein aangemerkt voor behoud in situ. Voor het (zuid) westelijk deel en een smalle strook in het noorden is besloten tot definitief onderzoek (opgraven). De sporen die tijdens de gecombineerde onderzoeken zijn aangetroffen, kunnen ruimtelijk in drie clusters worden onderverdeeld. In het noorden (cluster 1) zijn een leemwinningscomplex en nederzettingssporen aangetroffen uit de Vroege IJzertijd. In het kuilencomplex is zeer veel aardewerk en natuursteen aangetroffen. De analyse van het natuursteen wijst mogelijk op rituele praktijken in de omgeving van het kuilencomplex. Verder zijn er binnen dit cluster drie houtskoolrijke kuilen aangetroffen uit de Romeinse tijd (2x) en de Nieuwe tijd (1X). Cluster 2, in het (zuid)oosten van het plangebied, is enkel in het kader van het proefsleuvenonderzoek onderzocht. Binnen het cluster zijn vermoedelijk nederzettingssporen aangetroffen uit de IJzertijd. Cluster 3 omvat het westelijk en zuidwestelijk deel van het plangebied. Het betreft de randzone van een groter gebied met nederzettingssporen dat zich richting het westen uitstrekt. In cluster 3 zijn nederzettingssporen aangetroffen uit de Midden IJzertijd en mogelijk de Vroege IJzertijd. Het betreft onder meer een huisplattegrond en diverse andere (bij)gebouwen. Verder zijn er enkele grote kuilencomplexen blootgelegd die met leemextractie in verband worden gebracht. Uit het paleobotanisch onderzoek blijkt dat de voedseleconomie op de nederzetting bestond uit het verbouwen van granen (spelt en emmertarwe) en mogelijk haver. Een deel van de verwerking heeft waarschijnlijk ook op de vindplaats plaatsgevonden. Verder zijn er aanwijzingen gevonden voor een dieet dat uit peulvruchten (erwt of tuinboon) en wild fruit zoals bramen bestond. In een spieker (structuur 5) is verbrand aardewerk waargenomen dat waarschijnlijk kan worden ge?nterpreteerd als verlatingsoffer, een offer dat is gebracht op het moment dat men de nederzetting definitief verliet.
