ADC ArcheoProjecten heeft een opgraving uitgevoerd aan de Hooghuisstraat-Oostwal in Oss. N. Veraa heeft voor het behalen van haar master in de archeologie aan de KU Leuven (academiejaar 2015-2016) de vindplaats uitgewerkt. De masterthesis van mej. Veraa vormt de basis van deze rapportage.
De archeologische resten in het onderzoeksgebied dateren van de Vroege/Volle Middeleeuwen tot nu. Er zijn in het onderzoeksgebied niet veel sporen die in de vroegste periode geplaatst kunnen worden. Vermeldenswaardig is de sporencluster ter hoogte van huis 1, waarbij een gedeelte van de paalsporen in de Volle Middeleeuwen wordt gedateerd. Vermoed wordt dat het onderzoeksgebied ook in de Volle Middeleeuwen bewoning kende, door de latere bewoning en de spoorintensiteit in deze zone kan hier echter geen zekerheid over bestaan.
Een groot deel van de sporen die zijn aangetroffen in vlakken 2 t/m 3 is waarschijnlijk toe te schrijven aan de Late Middeleeuwen, terwijl het muurwerk (in vlak 1 gelegen) een latere datering heeft. Dit is onder andere af te leiden, enerzijds, uit het feit dat veel van deze sporen onder het muurwerk doorlopen, en anderzijds uit de aardewerkdateringen, waarbij het aardewerk uit de sporen in de onderliggende vlakken ouder is dan dat uit vlak 1.
In het onderzoeksgebied is er een gebouwplattegrond gevonden, huis 1, die op basis van het type en het aardewerk gedateerd kan worden in de 13e-14e eeuw. Het aardewerk uit kuil S56, die te midden van de gebouwplattegrond ligt, uit sloot S67 en uit het dierengraf (S116) is in dezelfde periode te dateren.
Het aardewerk uit waterput S262 dateert iets later: het meeste aardewerk uit S262 is in de periode 1425-1500 te dateren. Het is verleidelijk de waterput tot hetzelfde erf als de gebouwplattegrond te rekenen, gezien de ligging ervan, op slechts enkele meters er vandaan. De dateringen liggen echter te ver uit elkaar om met zekerheid te stellen dat beide tot hetzelfde erf hebben behoord.
In één van de greppels op het terrein, met name S7, zijn aardewerkscherven uit de periode 1450- 1525 ingezameld, een datering die aansluit bij de aardewerkdateringen uit waterput S262. De greppel loopt onder het muurwerk van kelder 2 door. Mogelijk vormen de greppels in het zuiden van het onderzoeksgebied erfscheidingen die zich doorheen de tijd enigszins verplaatst hebben.
De sporen die in de Nieuwe tijd dateren en vermeldenswaardig zijn, bestaan voornamelijk uit muurwerk. Als eerste is er kelder 1, wat waarschijnlijk de kelder is van een krukhuisboerderij uit de 18e eeuw. Kelder 2 bestaat in feite uit twee kelders. Beide delen hebben muren met handgevormde stenen, wat ze voor 1850 dateert, maar in het noordelijke deel zijn ijsselstenen gevonden, wat maakt dat de kelders in de Nieuwe tijd te dateren zijn. In het zuidelijke deel zijn herstelfasen zichtbaar met modernere, machinale stenen. Vermoedelijk zijn de kelders in de 17e of 18e eeuw opgericht en vorige eeuw in onbruik geraakt. Verder is er, op wat losse muren hier en daar na, nergens meer iets zichtbaar van de eigenlijke gebouwen.
Op de kadastrale minuut uit 1832 is te zien dat er in het zuiden van het plangebied drie kleine huisjes liggen met een oost-west oriëntatie. De twee kelders die aan elkaar liggen, liggen op de locatie waar de bovenste twee van deze drie percelen zich bevinden. Waarschijnlijk horen deze kelders dus bij de twee huizen. Iets ten noorden van deze drie percelen is er een omvangrijker perceel zichtbaar waar een groter huis op afgebeeld staat. De 18e-eeuwse kelder van de krukhuisboerderij zou hier toe kunnen horen. De structuur ten noorden daarvan, S230 en S231, zou eventueel bij de krukhuisboerderij kunnen horen, als basis en vloer van het huis. Ernaast ligt nog een vierkante constructie die aangeduid wordt als een haard (S234).
In het noorden van het plangebied liggen nog twee stenen structuren, S217 en S218.
Het aardewerk dat is aangetroffen dateert in de 19e en 20e eeuw. Bij geen van beide structuren is er echter een bovengrondse constructie zichtbaar op de kadastrale minuut uit1832. Dit wil zeggen dat deze óf niet belangrijk genoeg geacht werden om op het kadaster te staan óf, wat waarschijnlijker is, dat deze constructies pas na 1832 zijn gebouwd.
