Swalmen, Biesweerd-Hansummerweerd. Inventariserend veldonderzoek door middel van proefsleuven (IVO-p)

In opdracht van CSO Milieu Ruimte Water heeft BAAC bv (onderzoeks- en adviesbureau voor Bouwhistorie, Archeologie, Architectuur- en Cultuurhistorie) te ‘s-Hertogenbosch 7 en 8 oktober 2014 een proefsleufonderzoek uitgevoerd in onderzoeksgebied Biesweerd-Hansummerweerd te Swalmen (gemeente Roermond). Dit onderzoeksgebied bevindt zich op de oostoever van de Maas, ter hoogte van Maaskilometer 88,654 tot 88,9. De aanleiding voor het onderzoek is het plan om op grote schaal natuur(vriende)lijke oevers te creëren langs de Maas. Het onderzoeksgebied bevindt zich in een riviervlakte met kronkelwaardafzettingen die is gevormd door de zijdelingse verplaatsing van de Maas in noordoostelijke richting. De precieze datering van de kronkelwaard is onbekend. Ter hoogte van de zuidelijke helft van het plangebied en in een strook tot circa 400 m ten zuiden van het plangebied zijn verschillende vondsten aangetroffen met een datering die varieert van de prehistorie tot de nieuwe tijd. Onder de vondsten bevinden zich enkele opvallende objecten. In 1956 is bij de demping van de oude Maasloop bij Rijkel met bagger uit de nieuwe Maasloop een muntschat aangetroffen uit het eind van de 4e eeuw (sluitmunt: 378 na Chr.). In 2001 zijn tijdens het uitbaggeren van een zone van 30 m langs de oostoever van de huidige Maas tussen Swalmen en Beesel onder andere twee fragmenten van Romeinse zuilen aangetroffen. Deze zuilen zijn vermoedelijk afkomstig van een heiligdom of een ander belangrijk gebouw (villa of herberg/mansio) uit de 2e-3e eeuw na Chr. Gezien de vondsten in het zuidelijke deel van de Hansummerweerd en de onduidelijkheid over de datering van de kronkelwaard heeft ook het onderzoeksgebied, in het noordelijke deel van de kronkelwaard, op grond van het aanvullende bureauonderzoek een hoge archeologische verwachting gekregen.1 Door de bevoegde overheid is daarom besloten een inventariserend veldonderzoek door middel van proefsleuven uit te laten voeren. Tijdens het onderzoek zijn in de twee proefsleuven geen antropogene sporen aangetroffen. De proefsleuven bevinden zich vooral ter plaatse van opgevulde kronkelwaardgeulen, waarin en waarop door dichtslibbing en overslibbing een oeverpakket is afgezet. De bovenste 2 m van de bodemopbouw (lagen 1 tot en met 5, inclusie f een cluster met keien in laag 5) zijn met zekerheid 17e-eeuws of jonger. Hierbij valt op dat de bovenste meter nog veel zandiger is dan de onderliggende lagen. Dit kan samenhangen met de kanalisatiewerkzaamheden langs de Maas in het begin van de 20e eeuw. Aanwijzingen voor kronkelwaardafzettingen ouder dan de 17e eeuw (lagen 6 en 7) zijn gevonden in alle profi elen. Deze afzettingen behoren nog tot de oeverafzettingen van de migrerende Maas. Aanwijzingen voor mogelijk laat-middeleeuwse kronkelwaardafzettingen zijn aangetroffen in de profi elen 102-103-104 (laag 8-9) en aanwijzingen voor een begraven kronkelwaardrug in profi el 204 (laag 11). De exacte ouderdom van deze afzettingen (laag 8, 9 en 11) kan echter niet worden bepaald, omdat sporen en vondsten ontbraken. Het onderzoek heeft geen vindplaats in de vorm van antropogene sporen en/of vondsten opgeleverd. De ligging van het plangebied op een jonge kronkelwaard van een actief meanderende Maas is de belangrijkste verklaring voor het ontbreken van antropogene sporen of vondsten. Omdat van het zuidelijke deel van de Hansummerweerd bekend is dat deze in de 5e eeuw nog werd bezocht, kan een vol- tot laat-middeleeuwse ouderdom voor het noordelijke deel van de Hansummerweerd worden verondersteld. Gezien de ligging van het plangebied op een jonge kronkelwaard van een actief meanderende Maas en het ontbreken van antropogene sporen wordt voor het noordelijke deel van de Hansummerweerd tussen Maaskilometer 88,654 en 88,9 km geen vervolgonderzoek geadviseerd. De hoge verwachting3 op bijzondere Romeinse resten in het zuidelijke deel van de Hansummerweerd tussen Maaskilometer 87,85 en 88,654 blijft echter gehandhaafd, omdat dit deel niet onderzocht is.

Identifier
DOI https://doi.org/10.17026/dans-x28-fbxp
PID https://nbn-resolving.org/urn:nbn:nl:ui:13-3bb4-h1
Related Identifier https://doi.org/10.17026/dans-xjh-42v2
Metadata Access https://easy.dans.knaw.nl/oai?verb=GetRecord&metadataPrefix=oai_datacite&identifier=oai:easy.dans.knaw.nl:easy-dataset:64686
Provenance
Creator Brouwer, M.C.; Tebbens, L.A.
Publisher Data Archiving and Networked Services (DANS)
Contributor BAAC bv; CSO Milieu Ruimte Water
Publication Year 2016
Rights info:eu-repo/semantics/openAccess; License: http://creativecommons.org/licenses/by/4.0; http://creativecommons.org/licenses/by/4.0
OpenAccess true
Representation
Language Dutch; Flemish
Resource Type Dataset
Format image/jpeg; application/pdf; application/msword; excel/xls
Discipline Ancient Cultures; Archaeology; Humanities
Spatial Coverage (6.007W, 51.237S, 6.007E, 51.257N); Limburg; Roermond; Swalmen; Biesweerd-Hansummerweerd