Bewoning uit de Midden IJzertijd langs de Merkelbeker Beek; buitenring Parkstad

In opdracht van de Provincie Limburg heeft RAAP Archeologisch Adviesbureau in november 2013 een archeologische opgraving uitgevoerd in het kader van de aanleg van de Buitenring Parkstad Limburg in de gemeente Brunssum. Het primaire doel van deze opgraving was het veiligstellen van de wetenschappelijke informatie van deze vindplaats die tijdens archeologisch vooronderzoek is aangetroffen (behoud ex situ). Het onderzoeksgebied ligt aan de rand van het Doenrader plateau, op de overgang naar het beekdal van de Merkelbeker Beek. Van nature heeft zich in de löss een radebrikgrond ontwikkeld die in het zuidelijke deel van het onderzoeksgebied nog volledig intact is. Op de hellingen liggen bergbrikgronden. Ter hoogte van de vindplaats is bodemerosie echter beperkt gebleven. Het hele onderzoeksgebied is afgedekt door een verploegde laag die vermoedelijk in de Late Middeleeuwen of Nieuwe tijd is ontstaan, toen het gebied in gebruik werd genomen als akkerland. De aangetroffen karrensporen uit de Nieuwe tijd hangen samen met de indeling van deze landbouwgronden in percelen. Op historisch kaartmateriaal uit het begin van de 19e eeuw is ter hoogte van de karrensporen namelijk een landweg zichtbaar. In de sporencluster kunnen slechts twee vierpalige spiekers, twee mogelijke spiekers, drie silo’s en een leemwinningskuil herkend worden. De weinige overige sporen bestaan uit kuilen en paalkuilen waaruit geen gebouwstructuur valt te reconstrueren. Vermoedelijk betreft het de periferie van een nederzetting. Dat het hier om nederzettingsresten gaat, wordt ook door het aangetroffen aardewerk gesuggereerd. Het vormenrepertoire is zeer verscheiden en op enkele scherven kleven de resten van verkoold, aangekoekt voedsel. Daarnaast ontbreken complete potten. Het aardewerk kan nagenoeg eenduidig in de Midden IJzertijd gedateerd worden, meer bepaald in fase F (ca. 450-400/375 voor Chr.). Enkele scherven en een 14C-datering wijzen op activiteiten in de Vroege IJzertijd, maar verdere sporen of vondsten uit deze periode alsmede uit de Late IJzertijd ontbreken. Tussen het vondstmateriaal zaten enkele bijzondere stukken. Het gaat om rood beschilderd aardewerk en een randfragment met een andreaskruis ter versiering. Deze laatste kent in Nederland geen parallellen. Ook het rood beschilderde aardewerk is zeer zeldzaam. Uit het natuurwetenschappelijk onderzoek van de scherven blijkt dat het geen importkeramiek betreft. Daarnaast is ook geen sprake van een rituele depositie. De scherven zijn samen met het ‘gewone’ aardewerk in de respectievelijke kuil gedeponeerd. De enige aanwijzing voor een mogelijke rituele depositie vormt de vondst van een bijna complete kom met radiale kamstreekversiering, die in een in onbruik geraakte silo is ingegraven. Opmerkelijk is dat de sporen voornamelijk op de helling liggen. Waarschijnlijk ligt de kern van de nederzetting op het hogere deel ten oosten van het onderzoeksgebied. Het is eveneens niet uitgesloten dat in deze zone ook de akkers lagen. Macrorestenonderzoek heeft aangetoond dat emmer, spelt, gerst, pluimgierst, linzen, duivenboon, zaadhuttentut, hazelnoten en mogelijk ook eikels een rol in de voeding hebben gespeeld. Dierlijk bot is niet aangetroffen, zodat geen uitsprakenkunnen gedaan worden over gefokte en geconsumeerde dieren. Uit een paalkuil van een spieker zijn, ten slotte, metaalspatten van hamerslag gevonden, wat er op kan duiden dat in de directe omgeving metaalbewerking heeft plaatsgevonden. Hiervoor zijn echter geen andere aanwijzingen.

Identifier
DOI https://doi.org/10.17026/dans-zg8-uwzr
PID https://nbn-resolving.org/urn:nbn:nl:ui:13-1rl4-ad
Related Identifier https://doi.org/10.17026/dans-x6n-bjdg
Metadata Access https://easy.dans.knaw.nl/oai?verb=GetRecord&metadataPrefix=oai_datacite&identifier=oai:easy.dans.knaw.nl:easy-dataset:61717
Provenance
Creator Hensen, G.
Publisher RAAP Archeologisch Adviesbureau
Contributor RAAP Archeologisch Adviesbureau
Publication Year 2015
Rights info:eu-repo/semantics/openAccess; License: http://creativecommons.org/licenses/by/4.0; http://creativecommons.org/licenses/by/4.0
OpenAccess true
Representation
Language Dutch; Flemish
Resource Type Dataset
Format application/rtf; image/jpeg; application/msword; dbase / dbf; mapinfo / tab; access / mdb; excel / xls
Discipline Ancient Cultures; Archaeology; Humanities
Spatial Coverage (5.958 LON, 50.953 LAT); De Kling; Brunssum; Heerlen; Limburg