Eindrapportage proefsleuvenonderzoek (IVO-P) - variant archeologische begeleiding (7339.001) Dorpsstraat 48-60 te Lunteren

Resultaten en conclusie proefsleuvenonderzoek In het westelijke deel van het plangebied is de bodemopbouw als gevolg van de bouw (en de sloop) van de voormalige bebouwing (recent gesloopt) grotendeels verstoord en reiken grootschalige recente verstoringen tot in de C-horizont. Alleen bij de eerste profielopname is een klein restant van een veldpodzolbodem herkend. Het oorspronkelijke moedermateriaal betreft gordeldekzandafzettingen. De grootschalige recente verstoringen zullen zijn veroorzaakt tijdens de bouw en recent uitgevoerde sloop van de voormalige bebouwing. Deze verstoringen waren vaak nog goed zichtbaar doordat er brokken beton tevoorschijn kwamen tijdens de vlakaanleg. Enkele grondsporen met een kleinere omvang en met een donkere humeuze vulling betreffen waarschijnlijk ook (sub)recente verstoringen (met een datering van na de grote brand van 1850).

In het oostelijke deel van het plangebied komt onder een dik pakket bouwzand een pakket humeus zand voor, waarbij de top de voormalige bouwvoor betreft uit de periode voor de uitbreiding van de supermarkt die binnen het plangebied heeft gestaan. Het pakket humeuze grond wordt beschouwd als een gestorte laag grond dat ergens in de tweede helft van de 18e eeuw dan wel in de 19e eeuw is opgebracht. Een goede mogelijkheid is dat tijdens de grote brand van 1850 de destijds aanwezige bebouwing binnen het plangebied in vlammen is opgegaan (destijds zijn 22 huizen verloren gegaan) en dat naderhand binnen het plangebied grootschalige ontgravingen hebben plaatsgevonden om alle verbrandingsresten te verwijderen en vervolgens het terrein weer te prepareren voor de navolgende bebouwing. Op het niveau van de overgang naar de C-horizont is een perceelsgreppel aangetroffen. Het jongst geborgen vondstmateriaal uit de demping dateert uit de 18e en 19e eeuw en wanneer de greppel geprojecteerd op de kadastrale minuutplan uit 1811-1832 is goed te zien dat deze op dezelfde plek ligt waar vroeger een oude perceelsgreppel heeft gelopen. De overige aangetroffen grondsporen betreffen meest waarschijnlijk eveneens (sub)recente verstoringen die gerelateerd worden aan het gebruik als woonerf dan wel aan de bouw (en de sloop) van de bebouwing die binnen het plangebied heeft gestaan, nadat de grote brand in 1850 had plaatsgevonden.

Het aangetroffen vondstmateriaal, dat voornamelijk is aangetroffen in de perceelsgreppel, laat een beperkt beeld zien van het gebruikte materiaal in verschillende perioden aan de Dorpsstraat te Lunteren. Het oudste, met de demping aangevoerde dan wel verspitte materiaal bestaat uit grijsbakkend aardewerk en steengoed uit de 14e tot 15e eeuw. Dit materiaal kan worden gezien als ‘standaard’ in een huishouden uit die periode. Uit de 17e eeuw is een deel van een kleipijp gevonden. Dit soort gebruiksvoorwerpen zijn breekbaar en worden daarom vaak in archeologische context terug gevonden. Het jongste vondstmateriaal dateert uit de 18e en 19e eeuw en bestaat uit fragmenten van vormen als roodbakkende potten, roodbakkende en faience borden, steengoed kannen en industrieel serviesgoed. Deze vormen zijn afkomstig uit pottenbakkerijen in Friesland, Engeland, het Westerwald en Delft. Het theeservies uit Engeland en de Nederrijnse en faience borden zijn waarschijnlijk gebruikt als sierobject en alleen bij speciale gelegenheden gebruikt.

Selectieadvies Het proefsleuvenonderzoek heeft alleen geresulteerd in het aantreffen van een oude perceelsgreppel die op basis van het jongst aangetroffen vondstmateriaal in het eind van de 18e en begin van de 19e eeuw kan worden gedateerd. Het betreft een perceelsgreppel die op het kadastraal minuut (1811-1832) te herleiden is. Verder is gebleken dat ten gevolge van grootschalige vergravingen, waarschijnlijk na de grote brand van 1850 en de diverse verstoringen veroorzaakt door bouwwerkzaamheden tijdens de tweede helft van de 19e eeuw en tijdens de 20e eeuw, de oorspronkelijke bodemopbouw sterk verstoord is en dat hierbij ook restanten van historische bebouwing (steenbouw dan wel houtbouw) zijn verwijderd. Van de enkele aangetroffen sporen die waarschijnlijk (sub)recente verstoringen/vergravingen betreffen van na de grote brand van 1850 (een datering van vóór 1850 kan niet worden uitgesloten) is de functie onduidelijk. Uit de waardering volgens de door KNA voorgeschreven wijze blijkt dat de vindplaats (een dieper doorlopende perceelsgreppel en enkele Nieuwe tijd sporen, waarschijnlijk (sub)recent (na 1850)) die is aangetroffen niet als behoudenswaardig wordt geacht. Het selectieadvies is daarom dan ook om geen vervolgonderzoek uit te voeren en het plangebied vrij te geven voor verdere ontwikkeling. De bevoegde overheid heeft ingestemd met bovenstaand advies.

Er is geprobeerd een zo gefundeerd mogelijk advies te geven op grond van de gebruikte onder-zoeksmethode. De aanwezigheid van archeologische sporen of resten in het plangebied kan nooit volledig worden uitgesloten. Econsultancy wil de opdrachtgever er daarom op wijzen dat, mochten tijdens de geplande werkzaamheden toch archeologische waarden worden aangetroffen, er conform artikel 5.10 van de Erfgoedwet uit juli 2016 een meldingsplicht geldt bij het Ministerie van OCW (de Rijksdienst voor het Cultureel erfgoed: ARCHIS-meldpunt, telefoon 033-4227682), de gemeente Ede of de provincie Gelderland.

Identifier
DOI https://doi.org/10.17026/dans-x8g-zbzn
PID https://nbn-resolving.org/urn:nbn:nl:ui:13-6d-w063
Metadata Access https://easy.dans.knaw.nl/oai?verb=GetRecord&metadataPrefix=oai_datacite&identifier=oai:easy.dans.knaw.nl:easy-dataset:159480
Provenance
Creator Broeke, E.M. ten
Publisher Data Archiving and Networked Services (DANS)
Contributor Broeke, E.M. ten; ir. E.M. ten Broeke (Econsultancy)
Publication Year 2020
Rights info:eu-repo/semantics/restrictedAccess; License: http://dans.knaw.nl/en/about/organisation-and-policy/legal-information/DANSLicence.pdf; http://dans.knaw.nl/en/about/organisation-and-policy/legal-information/DANSLicence.pdf
OpenAccess false
Representation
Language Dutch; Flemish
Resource Type Text
Format application/pdf; .pdf
Discipline Ancient Cultures; Archaeology; Humanities
Spatial Coverage (5.621 LON, 52.085 LAT); Gelderland; Gemeente Ede; Lunteren; Dorpsstraat 48 - 60