In februari en maart 2016 heeft Antea Group een archeologisch bureauonderzoek en inventariserend veldonderzoek, verkennende fase, uitgevoerd voor een plangebied aan de noordzijde van het Eemskanaal in de gemeente Groningen en Ten Boer. Op het traject tussen de Oostersluis en de Bronssluis zijn werkzaamheden gepland om de waterkerende kanaaldijk te versterken. De voorgenomen plannen kunnen schade toebrengen aan de in de bodem aanwezige archeologische resten. Het archeologisch onderzoek vindt plaats in het kader van een ruimtelijke procedure. Het gemeentelijk archeologische beleid en regelgeving daaromtrent wordt toegelicht in paragraaf 2.3.

Het plangebied betreft de dijk aan de noordzijde van het Eemskanaal tussen de Oostersluis en de Bronssluis (afb. 1). Het plangebied is circa 3,75 km lang. Hiervan ligt circa 3,5 km in de gemeente Groningen en 250 m in de gemeente Ten Boer.

Op basis van het bureauonderzoek zijn drie deellocaties aangewezen voor vervolgonderzoek. Twee locaties liggen in de gemeente Groningen, ten zuiden van de Oostersluizen en ten oosten van de Regattaweg. Het betreft een zone waar in het verleden de Hunze heeft gestroomd en vindplaatsen kunnen worden verwacht op oeverwallen van de Hunze. Een derde locatie voor vervolgonderzoek ligt ter plaatse van een historische boerderijplaats aan de grens met de gemeente Groningen. Deze boerderij lag oorspronkelijk aan het Damsterdiep. Er is geadviseerd om in de Hunzezone en bij de historische boerderijplaats een archeologisch booronderzoek, verkennende fase uit te voeren.

Het selectieadvies naar aanleiding van het booronderzoek is opgesplitst in de drie deellocaties van onderzoek. Er wordt vooralsnog rekening gehouden dat archeologisch vervolgonderzoek achterwege kan blijven door aanpassing van de plannen (met name met betrekking tot de diepte van de bodemingrepen).

Deellocatie 1 (Hunzezone) In boring 1, 2 en 3 van deellocatie 1, tussen de Oostersluis en het Damsterdiep, is afgezien van een vermoedelijk historische bouwvoor geen archeologische laag aanwezig. Voor dit deel van het plangebied wordt vrijgave geadviseerd. Ten zuiden van het Damsterdiep over een afstand van circa 100 m wordt op basis van de resultaten uit boringen 4 en 5 geadviseerd om vrijgave te verlenen tot een diepte van 0 m NAP, aangezien vanaf circa 0,25 m –NAP mogelijk archeologisch relevante lagen voorkomen. Indien diepere bodemingrepen wel plaatsvinden dienen deze vooraf te worden gegaan door archeologisch proefsleuvenonderzoek of dienen de werkzaamheden archeologisch te worden begeleid, dit afhankelijk van de aard en omvang van de werkzaamheden in het definitieve plan.

Deellocatie 2 (Hunzezone) In de westelijke helft van deellocatie 2 (boringen 6 en 7) wordt het voormalige Selwerderdiep en de dijk langs de oostzijde hiervan doorsneden. Er zijn geen aanwijzingen dat zich op dit punt historische bebouwing bevond. Het advies is om dit deel van het plangebied (circa 100 m vanaf de Regattaweg) vrij te geven. In de oostelijke helft van deellocatie 2 (lengte circa 100 m) zijn aanwijzingen voor een oeverwal, afgedekt met een vegetatieniveau, op een diepte van circa 1,50 m –NAP. Er wordt geadviseerd om dit deel vrij te geven tot 1,25 m –NAP. Indien diepere bodemingrepen wel plaatsvinden dienen deze vooraf te worden gegaan door archeologisch proefsleuvenonderzoek of dienen de werkzaamheden archeologisch te worden begeleid, dit afhankelijk van de aard en omvang van de werkzaamheden in het definitieve plan.

Deellocatie 3 (historische boerderijplaats) Aangezien de kans op ongestoorde archeologische resten zeer gering wordt geacht, wordt geadviseerd dit deel van het plangebied vrij te geven. De bovenstaande aanbeveling is afhankelijk van het oordeel van de bevoegde overheid.