Was typograaf en wordt opgeleid tot leidinggevende in de drukkerij, eigendom van zijn vader. Leert in het PDA het ABC van het kampleven kennen. Vertelt over zijn verhoor: begint met een bullebak en revolver op tafel, waarna een poeslieve andere ondervrager het overneemt en hem probeert over te halen de andere kant te kiezen. Beide ondervragers zijn Nederlander. Wordt ziek, krijgt in de ziekenboeg te horen dat hij op transport moet. Veroordeeld tot 7 jaar “Schutzhaft” wegens het maken van illegale krantjes. Zag dat een SS-wacht een jood liet verdrinken in de latrine. Was ingedeeld in het “Kleinholz commando”. Heeft geleerd dat je de verschrikkingen van je af moet laten glijden, anders overleef je niet. Je was totaal afhankelijk van de willekeur en luimen van de bewaking en moest er voor zorgen dat je totaal niet opviel. De ochtendappèls duurden kort, de avondappèls vaak lang. Meestal maar twee SS’ers, waren het er meer dan stond er wat te gebeuren. In de barak ’s avonds broekencontrole. Als de bewaking kwam tijdens de werkzaamheden werd er “witte muizen” geroepen. In buitencommando’s probeerde je beukennoten te zoeken voor extra voeding. Waren ook redelijke SS-ers. Constateert dat hij 2x opnieuw moet leren leven in een samenleving: eerst in Sachsenhausen en daarna in een bevrijd Nederland, dat er niet op gerekend had dat hij weer teruggekeerd was.
