In opdracht van Hillegers Spronck Jacobs Vastgoedontwikkeling heeft RAAP Archeologisch Adviesbureau een opgraving uitgevoerd aan de Valkenburgerweg 25A te Heerlen. Het onderzoek was nodig in verband met nieuwbouw. Met een opgraving is in totaal een oppervlak van circa 1.050 m2 onderzocht, waarbij resten van de Romeinse weg (de weg van Bourlogne-sur-Mer naar Keulen) en bewoning uit de Romeinse tijd langs deze weg tevoorschijn zijn gekomen. Helaas waren grote delen van het gebied ernstig verstoord als gevolg van bebouwing en sloop uit de 20e eeuw.
De oost-west georiënteerde Romeinse weg blijkt opgebouwd met lagen van vooral grind en kalksteen. De opbouw wijst op enige herstelwerkzaamheden of fasering, waarbij in de loop der tijd een verplaatsing (en/of verbreding) van de weg in zuidelijke richting plaatsvond. De breedte van de grindbaan bedraagt circa 9 meter. Op een later tijdstip, mogelijk de Volle Middeleeuwen, zijn verschillende (kleine) kuilen door het wegdek gegraven, waaruit kan worden afgeleid dat deze toen niet meer als weg in gebruik was.
Direct ten zuiden langs de weg bevond zich een verder onbepaalde strook met een breedte van circa 10 meter tussen de weg en de eerste bebouwingsresten.
De dichtst aan de weg gelegen gebouwresten betreffen funderingen van een gebouw dat noord-zuid (haaks op de weg) minstens 23 m lang was en minstens 8 meter breed, dat in de tweede helft van de 2e eeuw is aangelegd en halverwege de 3e eeuw uit gebruik raakte na een hevige brand. Dit Romeinse gebouw bezat onder andere een kelder en resten van een praefurnium, maar was op de kelder na slecht bewaard gebleven. Zelfs van een hier in 1960 aangetroffen betonnen ondervloer (met hypocaustzuiltjes) is niets gevonden. Blijkbaar zijn de sloopwerkzaamheden sindsdien (kort voor ons onderzoek) zeer grondig geweest. Een opmerkelijk bouwdetail is een greppel om de kelder en het praefurnium heen, die voor de helft was opgevuld met blauwe beekklei om deze ruimtes tegen vochtinvloeden te beschermen. Enkele funderingen in de zuidoostelijke hoek van het onderzoeksgebied kunnen tot hetzelfde, maar ook tot een ander gebouw hebben behoord.
Meerdere paalkuilen bewijzen dat op het terrein ook traditionele houtbouw met zware dakstijlen aanwezig is geweest. Hoogstwaarschijnlijk gaat het hierbij vooral om oudere bewoningsresten uit het einde van 1e eeuw en het begin van de 2e eeuw. Mede als gevolg van de grote verstoringen blijft helaas onbekend of deze houten constructies haaks op, dan wel parallel aan de Romeinse weg hebben gelegen.
Het vondstmateriaal bestaat uit aardewerk, keramisch bouwmateriaal, natuursteen, metaal, glas, bot en botanische resten en vertelt ons iets meer over de voormalige bewoners. Het aardewerk wijst op een residentieel karakter van de bewoning dat goed vergelijkbaar is met dit van villae en andere vici. Er is importmateriaal aanwezig, maar daarnaast zijn ook lokale Heerlense producten vertegenwoordigd. De metaalvondsten wijzen in de eerste plaats op typisch nederzettingsafval. Aangezien echter voor enkele voorwerpen ook parallellen in militaire context bestaan, kan met betrekking tot de aanleg/reparatie van de weg ook een onbepaalde militaire relatie hebben bestaan. De botanische en archeozooölogische resten tonen aan dat de voedseleconomie van de bewoners van dit deel van de vicus erg overeenkomt met die van gewone landelijke nederzettingen en andere vici.
