Naar aanleiding van de voorgenomen bouwplannen is in 2006/2007 een groot deel van het terrein van het voormalig Streekziekenhuis te Ede-Bennekom archeologisch onderzocht. Het terrein ligt aan het Baron van Wassenaerpark en staat ook wel bekend als het Opellaterrein. De bouwplannen die ten grondslag lagen aan het onderzoek van 2006/2007 lieten ruimte voor een groenbestemming op delen van het onderzoeksgebied. Deze delen konden aldus in situ behouden blijven en zijn derhalve niet onderzocht. Door een aanpassing van de bouwplannen blijkt behoud in situ niet langer mogelijk en is nu een fractie van het plangebied uit 2006/2007 alsnog onderzocht middels een definitief archeologisch onderzoek.
Boor- en proefsleuvenonderzoek hadden al aangetoond dat in het plangebied bewoningsresten uit het Laat-Neolithicum en IJzertijd voorkwamen. Het grootschalig onderzoek dat daarop volgde bracht ook twee erven uit de Midden-Bronstijd aan het licht. Daarnaast kon de bewoning uit de IJzertijd beter gedateerd worden tot Vroege/Midden-IJzertijd door het aantreffen van een woonstalhuis van het type Haps en werden enkele Romeinse sporen opgetekend. Ook kwam er een loopgraaf uit de Tweede Wereldoorlog aan het licht die onderdeel heeft uitgemaakt van een belangrijke stelling die de Duitsers in de nadagen van de oorlog opwierpen om de oprukkende geallieerden te stoppen.
Het voorliggend rapport beschrijft de bevindingen van het onderzoek in een deel van het gebied waar in 2006/2007 met name IJzertijd bewoning is aangetoond en waar het verdere verloop van de loopgraaf verwacht mocht worden. Van beide fenomenen zijn inderdaad sporen teruggevonden.
De IJzertijd bewoning kenmerkt zich door een vermoedelijke huisplattegrond en een mogelijk bijhorende spieker. Zowel aard als datering van deze structuren is niet helemaal zonder discussie.
Met name de lay-out van de zuidelijke helft van de huisplattegrond is onzeker. Daarnaast is een groot deel van het aardewerk afkomstig uit lagen en niet direct te koppelen aan de sporen van structuren. Over de datering van het aardewerk bestaat minder twijfel. Mageringswijze, dikte van de wandscherven en het percentage besmeten aardewerk wijst overduidelijk in de richting van de Vroege/Midden-IJzertijd.
Hoewel klein van omvang heeft het onderzoek aanvullende informatie weten te verzamelen aangaande de bewoningsgeschiedenis van het plangebied. Het zal niet leiden tot andere conclusies, maar met name de studie naar de transitie van maalstenen van graniet naar geïmporteerde exemplaren van vesiculaire lava levert een aanvulling op de eerder uitgevoerde studies.
