Project omschrijving: De intensieve veehouderij is een controversieel onderwerp in Nederland, vooral met betrekking tot humane gezondheid. De Q-koortsepidemie heeft het onderwerp hoog op de maatschappelijke agenda gezet. De reactie van de overheid op de uitbraak heeft tot veel kritiek geleid en het vertrouwen in overheidsinstituties geen goed gedaan. Sinds 2010 is veel onderzoek gepubliceerd waaruit blijkt dat gezondheidsrisico’s gerelateerd zijn aan het wonen in de omgeving van intensieve veehouderij. De bijeenkomsten over regelingen rondom en mogelijke uitbreiding van bedrijven met de verschillende betrokkenen worden veelal gekenmerkt door onderling wantrouwen en verschillen van mening. De verschillen in percepties van gezondheidsrisico´s en belangen van betrokkenen leiden regelmatig tot spanningen en belemmeren een constructieve dialoog. In ons onderzoek hebben wij deze verschillende percepties, belangen, waarden en zorgen in kaart gebracht, middels interviews met betrokkenen en analyse van de interacties tussen betrokkenen tijdens deze publieke bijeenkomsten. In deelproject 1 zijn perspectieven van alle betrokkenen over de gezondheidsrisico’s van intensieve veehouderij in kaart gebracht. In deelproject 2 is onderzocht hoe deze perspectieven relevant gemaakt worden in de communicatie met anderen en welke morele aspecten een rol spelen. De resultaten van ons onderzoek zijn gebruikt om een training te ontwikkelen voor professionals met als doel de voorwaarden voor een constructieve dialoog met betrokkenen over intensieve veehouderij te optimaliseren (deelproject 3).

De dataset gaat over deelproject 1. Vraagstelling deelproject 1: Wat zijn de perspectieven of mentale modellen van de verschillende stakeholders over de gezondheidsrisico’s en aanverwante problemen omtrent intensieve veehouderij van de verschillende stakeholders?
Op basis van ervaringen en informatie vormen mensen een mentale representatie van een risico waarin alle kennis, inzichten, overtuigingen en ideeën in samenhang zijn weergegeven. Omdat mensen verschillende kennis, ervaringen en waardes hebben, verschillen mentale modellen tussen belanghebbenden. Bij het probleem van gezondheidsrisico’s omtrent intensieve veehouderij zijn dat wetenschappelijke experts, veehouders, burgers (en omwonenden) en overheidsprofessionals. Middels kwalitatief en kwantitatief onderzoek hebben we de verschillende perspectieven in kaart gebracht. Wij hebben 50 interviews met belanghebbenden gedaan. Op basis daarvan hebben wij in twee artikelen de perspectieven van belanghebbenden beschreven. In het eerste artikel is het perspectief op de gezondheidsrisico’s van wetenschappelijke experts (N=20) beschreven. In een tweede artikel hebben wij verslag gedaan van de resultaten van de analyse van interviews met omwonenden (N= 13), boeren (N = 9) en andere betrokkenen zoals agrarische vertegenwoordigers, overheidsprofessionals en gezondheidsprofessionals (N= 22). Vervolgens hebben wij de resultaten van het kwalitatieve onderzoek in een grote survey gekwantificeerd, In totaal hebben N= 808 burgers meegedaan (via een internpanel met een oversampling van mensen die in vee-dichte gemeentes wonen), N = 237 boeren en N = 367 overige belanghebbenden. De resultaten van de survey zijn in twee artikelen opgeschreven. Het eerste survey artikel beschrijft de verschillen in percepties van boeren en burgers ten aanzien van intensieve veehouderij in het algemeen, en de gerelateerde risico’s voor de gezondheid en het welzijn van mensen, de risico’s voor dieren en natuur en wat er aan gedaan kan en moet worden om de risico’s te verminderen en intensieve veehouderij duurzamer te maken. In een vierde artikel van dit deelproject hebben we de relatie tussen de waarden en zorgen van betrokkenen over de verschillende risico’s, in relatie tot de (economische) voordelen van intensieve veehouderij geanalyseerd en beschreven.