In opdracht van het waterschap Aa en Maas heeft RAAP tussen 15 oktober 2015 en 2 mei 2017 een archeologische begeleiding (variant proefsleuvenonderzoek) uitgevoerd in de gemeente SintMichielsgestel in het kader van de herinrichting van het dynamische beekdal van de Aa, fase 3 en 4. Het onderzoek had als doel om te bepalen of binnen het plangebied een of meer behoudenswaardige vindplaatsen aanwezig zijn.
Tijdens de archeologische begeleiding bij de herinrichting van het beekdal van de Aa in de omgeving van Middelrode zijn voornamelijk beekdalafzettingen waargenomen. Dekzandvoorkomens zijn alleen aangetroffen aan de uiterste noordzijde van deelgebied Middelrode en binnen deelgebied Molenhoek. Binnen alle drie de deelgebieden zijn gedempte beekmeanders waargenomen, die nog herkenbaar zijn op de kadastrale minuut uit het begin van de 19e eeuw. Gezien de aanwezigheid van resten van beschoeiing en archeologisch vondstmateriaal in de vulling ervan, zijn deze beekmeanders in de Nieuwe tijd gebruikt als sloot.
Binnen deelgebied Middelrode is vastgesteld dat zich onder het ontgraven vlak nog oudere, met veen opgevulde beeklopen bevinden. Verder zijn moesbedden, greppels/sloten en een palenrij aangetroffen. Deze sporen hangen samen met het agrarische gebruik van het gebied. Nederzettingsresten zijn niet aangetroffen. Alle herkende sporen dateren uit de Nieuwe tijd B/C. Het oudste vondstmateriaal betreft een fragment witbakkend Maaslands aardewerk uit de 11e tot 13e eeuw, dat binnen deelgebied Middelrode is aangetroffen in de top van de zandige beekafzettingen.
De afwezigheid van oudere archeologische resten heeft meerdere oorzaken. Als gevolg van egalisatie en andere bodembewerkingen zijn vindplaatsen die dicht onder het maaiveld lagen verdwenen. Een andere oorzaak is de veelal beperkte ontgravingsdiepte. Dieper liggende oudere beekmeanders, waarin prehistorische resten zijn te verwachten, zijn alleen bereikt in het tracé van de nieuw gegraven beekmeander. Aan de zuidzijde van deelgebied Molenhoek, waar direct ten westen nederzettingssporen uit de Middeleeuwen en Nieuwe tijd zijn aangetroffen (Hazen, 2009), is de onderzijde van de bouwvoor veelal niet bereikt. Ondanks dat het huidige onderzoek weinig archeologische resten heeft opgeleverd, wordt geconcludeerd dat in de diepere ondergrond nog archeologische vindplaatsen aanwezig kunnen zijn.
