Archeologisch begeleiding herinrichting Joris Ivensplein - gemeente Nijmegen. Archeologische Berichten Nijmegen - Briefrapport 258

In Archis vondstcomplex VWAL aangeven, datering nieuwe tijd B-C.; verder STAD nieuwe tijd C In opdracht van de gemeente Nijmegen Bureau Project- en Procesmanagement heeft Bureau Leefomgevingskwaliteit, Archeologie van de gemeente Nijmegen (BLAN) in maart 2018 een archeologische begeleiding (AB, protocol proefsleuven) uitgevoerd op het Joris Ivensplein te Nijmegen. De aanleiding voor onderhavig onderzoek betrof de herinrichting van het plein, waarbij het hoogteverschil met de omgeving minder zal worden benadrukt door het plaveisel plaatselijk 20 - 30 cm te verlagen. Daarnaast werden zestien boomgaten en enkele plantvakken aangelegd, welke resp. tot 80 cm en 60 cm zijn ontgraven gezien vanaf het nieuwe peil. Het plangebied ligt op de Archeologische Beleidskaart (ABAK) van de gemeente Nijmegen binnen een terrein met een zeer hoge archeologische waarde (terrein Z-08), waardoor vooraf aan deze herinrichting archeologische monumentenzorgmaatregelen moesten worden getroffen. De primaire doelstelling hiervan was te voorkomen dat archeologisch resten ongezien zouden worden verstoord. Daarnaast beoogt deze onderzoeksmethode een eventuele vindplaats te waarderen conform bijlage IV van de KNA. In totaal is 390 m² aan ontgravingen archeologisch begeleid en gedocumenteerd. Tijdens onderhavig onderzoek zijn ophogings- en egalisatielagen uit de nieuwe tijd C, de late 19e en 20e eeuw aangetroffen, alsook recente lagen en ingravingen zoals kabels en leidingen en een vlijlaag voor het Joris Ivensplein (aangelegd in 1988). In deze lagen, die zijn opgebracht na het slechten van de vestingwerken, is enig klein slooppuin aanwezig van bebouwing en bestrating, alsmede vermengd archeologisch vondstmateriaal in de vorm van potscherven van laat-middeleeuws en nieuwetijds aardewerk, stelen van tabakspijpen, musketkogels, vingerhoeden en een knoop. Ook is in deze lagen een Romeinse fibula aangetroffen. Aan de zuidzijde van het onderzoeksterrein, waar net dieper deze ophogingslagen een waarneming kon worden verricht, is een intacte mortellaag gezien met daaronder een schone zandlaag. Een 18e-19e eeuwse datering (nieuwe tijd B) voor deze lagen is niet uit te sluiten, maar ook niet met zekerheid vastgesteld, waardoor die mogelijk in verband kunnen worden gebracht met de aanleg van het grondlichaam voor het bastion buiten de Hezelpoort (1598-1605) en de eventuele verbeteringen die uitgevoerd zijn in vestingbouwfase van Menno van Coehoorn (1700-1702) en de uitbreidingen in 1726-1738. Gebouwsporen of structuren zijn echter niet aangetroffen; sporen en bijbehorende vondsten van de ommuring en vestingwerken, specifiek van de Hezelpoort, uit de late middeleeuwen en nieuwe tijd, alsmede sporen en vondsten van het slopen daarvan bevinden zich dieper, zoals in 1990 (project He1), in 2001-2002 (project Ks1) en in 2015 (project He19) is vastgesteld bij archeologisch onderzoek. Gezien de 18e-19e-eeuwse datering van een mortellaag en daaronder gelegen schone zandlaag, is met onderhavig onderzoek aan de zuidzijde van het Joris Ivenssplein mogelijk de top van een vindplaats uit de nieuwe tijd B gezien, die afgedekt wordt door ophogingslagen uit de nieuwe tijd C met daaroverheen lagen uit de recente tijd. Gegevens over dieper gelegen archeologische sporen en lagen zijn met dit onderzoek niet verkregen. Het plangebied maakt onderdeel uit van terrein Z-08, een terrein van zeer hoge archeologische waarde op de Archeologische Beleidskaart van de gemeente Nijmegen, dat als één grote vindplaats is geclassificeerd. Met dit onderzoek kan deze status als vindplaats noch worden bevestigd noch worden ontkracht, daarvoor reikten de waarnemingen niet diep genoeg. Indien de mortellaag die is waargenomen op 12,50 m +NAP aan de zuidzijde van het Joris Ivensplein de bovenzijde is van laagopbouw van de vestingwerken en daarboven ophogings- en nivelleringslagen uit de late 19e- begin 20e eeuw zijn gelegen, dan toont deze waarnemingen aan dat de behoudenswaardige archeologische lagen van de vestingbouw zich manifesteren vanaf 12,50 m +NAP. Dit is in overeenstemming met bevindingen van onderzoek uit de directe omgeving. Op basis van deze onderzoeksresultaten en waarnemingen in de directe omgeving wordt voor het Joris Ivensplein' geadviseerd dat archeologische monumentenzorgmaatregelen voor behoud van de behoudenswaardige vindplaats aan de orde zijn bij grondverstoringen die dieper reiken dan 12,50 m +NAP.

Identifier
DOI https://doi.org/10.17026/dans-zev-ttcq
PID https://nbn-resolving.org/urn:nbn:nl:ui:13-8m-ox6o
Metadata Access https://easy.dans.knaw.nl/oai?verb=GetRecord&metadataPrefix=oai_datacite&identifier=oai:easy.dans.knaw.nl:easy-dataset:113103
Provenance
Creator Koot, C.W.; Stoots, R.
Publisher Gemeente Nijmegen
Contributor Gemeente Nijmegen
Publication Year 2019
Rights info:eu-repo/semantics/openAccess; License: http://creativecommons.org/licenses/by/4.0; http://creativecommons.org/licenses/by/4.0
OpenAccess true
Representation
Language Dutch; Flemish
Resource Type Dataset
Format image/jpeg; application/pdf; text/xml; mapinfo / tab; access / mdb
Discipline Ancient Cultures; Archaeology; Humanities
Spatial Coverage (5.857 LON, 51.849 LAT); Gelderland; Gemeente Nijmegen; Nijmegen; Joris Ivensplein; 01h (kaartblad)