Berghem, Sint Willobrordusstraat Bewoning in gehucht Berghem van de volle middeleeuwen tot in de 20e eeuw

In opdracht van de gemeente Oss heeft BAAC (Archeologie & Bouwhistorie) een opgraving uitgevoerd in plangebied Sint Willibrordusstraat te Berghem, gemeente Oss. De aanleiding voor het onderzoek is de voorgenomen nieuwbouw in het plangebied waarbij een gerede kans bestaat dat archeologische waarden vernietigd zullen worden. Tevens is een opgraving, variant archeologische begeleiding (AB) uitgevoerd. De aanleiding hiervoor was de herinrichting van een deel van de Sint Willibrordusstraat, de kapelaan Kitslaarstraat, de Sportstraat en de Pastoor van Teteringstraat.

Het plangebied bevindt zich op de noordelijk flank van een dekzandrug die afhelt richting het noorden. Op het terrein heeft zich een veldpodzol ontwikkeld die tot in de C-horizont door verploeging is afgetopt door het intensieve gebruik van het terrein als erf. Door dit intensieve gebruik is ook het plaggendek grootdeels verdwenen. Ter plaatse van de bebouwing is nooit een plaggendek aanwezig geweest.

In het plangebied is een grote hoeveelheid antropogene sporen blootgelegd, waaronder paalsporen, kuilen, waterputten, greppels, muurwerk en karrensporen. Deze sporen kunnen voor een deel gekoppeld worden aan enkele structuren zoals houten hoofd-, dan wel bijgebouwen en twee versteende boerderijen. Door het intensieve gebruik van het terrein zijn oudere sporen vergraven tijdens activiteiten in jongere perioden waardoor een brij van sporen is ontstaan waaruit geen complete structuren konden worden herleid. Desondanks zijn vijf erven vastgesteld uit de perioden volle middeleeuwen tot en met de nieuwe tijd. Hierin zijn vier bewoningsfasen te onderscheiden.

Het vondstmateriaal bestaat uit aardewerk, bouwkeramiek, dierlijk bot, glas, metaal en natuursteen. Tevens zijn botanische en houtmonsters genomen. Het aardewerk en glas laten zien dat sprake is van voorwerpen voor huishoudelijk gebruik. Het dierlijk bot wijst uit dat op het erf dieren werden gehouden en/of geconsumeerd. Met name het aardewerk toont aan dat het plangebied (bijna) continu vanaf de volle middeleeuwen tot ver in de 20e eeuw bewoond is geweest. Glas en metaal dateren met name uit de 19e en 20e eeuw.

De resultaten van de opgraving wijzen uit dat bewoning rondom het gehucht ‘Bergchem’ zich niet verplaatst, zoals in oostelijke Noord-Brabant overwegend het gebruik is, naar de lager gelegen delen, maar op dezelfde locatie blijft bestaan, zoals vaker is aangetoond in de regio Oss. Het plangebied is bewoond vanaf de volle middeleeuwen.

Zoals te zien op de allesporenkaart lopen de sporen nog in alle windrichtingen door en zullen buiten het plangebied archeologische resten aanwezig zijn. Naar aanleiding van de resultaten is dan ook het advies van BAAC om, indien in de omgeving van het plangebied ontwikkelingen plaatsvinden waarbij de bodem aangetast zal worden, eerst archeologisch onderzoek uit te laten voeren. Dit geldt voor zowel herinrichting van de omliggende straten (delen van de Sint-Willibrordusstraat, Kapelaan Kitslaarstraat, Sportstraat en de Pastoor Teteringstraat en verder) als bijvoorbeeld nieuwbouw op de aangrenzende percelen van de genoemde straten.

Identifier
DOI https://doi.org/10.17026/dans-xh9-7bgx
PID https://nbn-resolving.org/urn:nbn:nl:ui:13-2o-68wh
Metadata Access https://easy.dans.knaw.nl/oai?verb=GetRecord&metadataPrefix=oai_datacite&identifier=oai:easy.dans.knaw.nl:easy-dataset:161523
Provenance
Creator de Winter, J
Publisher BAAC
Contributor Noord-Brabant; BAAC BV
Publication Year 2020
Rights info:eu-repo/semantics/openAccess; License: http://creativecommons.org/licenses/by/4.0; http://creativecommons.org/licenses/by/4.0
OpenAccess true
Representation
Language Dutch; Flemish
Resource Type Dataset
Format jpg/jpeg file; geography markup language; pdf portable document format; microsoft database; microsoft excell
Discipline Ancient Cultures; Archaeology; Humanities
Spatial Coverage (5.567 LON, 51.771 LAT); Noord-Brabant; Oss; Berghem; Sint Willibrordusstraat; 45E (kaartblad)