In opdracht van Witteveen+Bos heeft Vestigia BV Archeologie & Cultuurhistorie een archeologisch vooronderzoek uitgevoerd op uitbreidingslocaties van rijksweg A9 tussen Alkmaar en Uitgeest in de gemeenten Alkmaar, Heiloo, Castricum en Uitgeest. Het betreft de aanleg van 21 pechhavens en een nieuwe aansluiting bij Heiloo. Het vooronderzoek omvatte een Bureauonderzoek (BO) en een Inventariserend Veldonderzoek (IVO, verkennende fase).
Het plangebied met de pechhavens en de nieuwe aansluiting bij Heiloo liggen in zijn geheel in het oude strandwallenlandschap van West-Nederland. Op basis van het bureauonderzoek is voor het grootste deel van het plangebied een verwachtingsmodel opgesteld waarbij de aanwezigheid van bewoning vanaf het Neolithicum middelhoog tot hoog kan worden geschat.
Tijdens het inventariserende veldonderzoek (verkennende fase) is voornamelijk gekeken naar de intactheid van de bodem en de stratigrafie ter plaatse van de geplande ingrepen. Van de boringen in de pechhavens toont 45 % een verstoord strandwal- of strandvlakteoppervlak. In het gebied van de aansluiting bij Heiloo is dit echter slechts in 16 % van de boringen het geval. Archeologische indicatoren zijn in de boringen niet aangetroffen, maar dit behoeft geen verbazing te wekken in een verkennend fase van een booronderzoek.
Gezien de relatief sterke degradatie ter plaatse van de pechhavens en het geringe oppervlak van de verstoringen adviseert Vestigia geen mitigerende maatregelen te nemen in de vorm van voortgezet onderzoek (proefputjes/proefsleuven). Dit advies geldt ook voor pechhavens 4 en 5 die, hoewel gelegen in een zone met hogere ‘strandwalverwachting’, een afgetopt strandwalprofiel te zien geven.
Veel betere conserveringsomstandigheden heersen ter plaatse van de toekomstige aansluiting bij Heiloo waar 84% van de boringen een ongestoord strandwal- of strandvlakteoppervlak te zien geeft. Hier lijken mitigerende maatregelen aan de orde in de vorm van voorgezet verkennend/karterend onderzoek door middel van proefputten en/of proefsleuven. Daarbij is zelfs het aanleggen van continu ‘doorlopende’ proefsleuven in de strandvlakte te overwegen in verband met mogelijke sporen van landbouwkundige en/of rituele activiteiten.
Voor het in gang zetten van de hier genoemde mitigerende maatregelen in de vorm van voortgezet onderzoek door middel van proefputten, proefsleuven, het graven van doorlopende proefsleuven (of het afzien van vervolgonderzoek), is een selectiebesluit van het bevoegde gezag noodzakelijk.
