Inleiding In opdracht van N. Coopmans heeft BAAC (onderzoeks- en adviesbureau voor Bouwhistorie, Archeologie, Architectuur- en Cultuurhistorie) op 20, 23 en 24 augustus en op 13 september 2018 een opgraving (variant archeologische begeleiding) uitgevoerd op het perceel Oude Dieze 19, gelegen in het historische centrum van 's-Hertogenbosch. Hier werd inpandig een kelder aangelegd, met afmetingen van 4 x 4 m en een diepte van circa 1,80 m -mv. Het maaiveld (het inpandige vloerniveau) is gelegen op 6,10 m +NAP.

Geschiedenis van het plangebied Het plangebied bevindt zich aan de straat Oude Dieze, vernoemd naar de vermoedelijk natuurlijke waterloop die achter de percelen langs stroomt. De percelen aan de Oude Dieze behoren daarmee tot de karakteristieke Bossche percelen, lopend 'van straat tot stroom'. Over de vroege geschiedenis van het plangebied is echter weinig bekend. Op basis van oude kaarten wordt verondersteld dat in de 16e eeuw binnen het plangebied twee percelen gelegen waren. Uiterlijk in 1823 zijn deze percelen samengevoegd tot het tegenwoordige, brede perceel. In 1823 waren bovendien Oude Dieze 17 en Oude Dieze 19 ??n bezit. Ter plekke van Oude Dieze 19 stond het koetshuis bij het monumentale pand Oude Dieze 17. Deze situatie is tot voor kort blijven bestaan.

Onderzoeksresultaten In twee boringen werd tussen 2,10 en 2,80 m +NAP de vermoedelijke natuurlijke ondergrond aangetroffen, bestaand uit verspoeld dekzand, waarin een lichte mate van bodemvorming leek te hebben plaatsgevonden. Gezien het vermoeden dat de Diezetak aan de zuidgrens van het plangebied een natuurlijke tak is, lijkt het aannemelijk dat het gaat om de regelmatig overspoelde noordelijke oever van deze waterloop. Gedurende de periode 1200-1300/1350 werd het maaiveld in het onderzoeksgebied opgehoogd tot ongeveer 4,60 m +NAP, wat betekent dat er bijna 2 m grond werd opgebracht; het is echter onbekend waartoe het gebied in deze periode werd gebruikt. Tussen 1300 en 1350/1400 stond er in het plangebied een huis of meerdere opvolgende huizen, waarvan restanten van leemvloeren en een bakstenen stookvloer zijn aangetroffen, maar geen bijbehorende wanden of gevels. In de tweede helft van de 14e eeuw, mogelijk rond 1400, werd in het onderzoeksgebied een nieuw huis gebouwd, waarvan tijdens het onderzoek de brandmuur is aangetroffen, die het pand verdeelde in een voor- en achterhuis. Aan de oostkant van de brandmuur lag een doorgang van het voorhuis naar het achterhuis. Na verloop van tijd kreeg het pand minimaal een nieuwe westelijke zijgevel en werd in het achterhuis een kelder toegevoegd, of werd een bestaande kelder vervangen. Vermoedelijk in de periode 1800-1823 is het pand met de brandmuur afgebroken en is het perceel toegevoegd aan het perceel ten westen van het plangebied. Op het nieuwe perceel werd het huidige pand Oude Dieze 19 gebouwd.