Transect-rapport 34: Archeologisch bureauonderzoek en verkennend booronderzoek. Aarlanderveen - Noordeinde 24, Gemeente Alphen aan den Rijn (ZH)

Samenvatting

In opdracht van de beheerscommissie Parochiekern Aarlanderveen heeft Transect in november 2011 een archeologisch bureauonderzoek en verkennend booronderzoek uitgevoerd naar de – mogelijke - aanwezigheid en verwachte kwaliteit van archeologische waarden op het kerkterrein van de H.H. Petrus en Paulus parochiekerk aan het Noordeinde 24 te Aarlanderveen (gemeente Alphen aan den Rijn). Het onderzoek is uitgevoerd in het kader van de uitbreiding van de kerk. Het plangebied is circa 115 m2 groot. Conform het gemeentelijk beleid moet voor bodemingrepen vanaf 100 m2 en dieper dan 30 cm onder maaiveld een archeologisch vooronderzoek worden uitgevoerd. Het doel van het inventariserend veldonderzoek is het toetsen en waar mogelijk aanvullen van de gespecificeerde archeologische verwachting, door middel van veldwaarnemingen.

Uit het bureauonderzoek blijkt dat het plangebied een hoge archeologische verwachting heeft voor wat betreft resten uit de Late Middeleeuwen (1050 – 1500 na Chr.) en Nieuwe tijd (1500 – 1950 na Chr.). De kerk die zich in het plangebied bevindt, is in 1897 gebouwd en heeft een voorganger uit 1778, die ter hoogte van de Mariaschool, Noordeinde nr. 20, stond. Tussen de huidige H.H. Petrus en Paulus parochiekerk en de begraafplaats stond tussen 1647 en 1777 waarschijnlijk een schuurkerk. Daarnaast moet rekening worden gehouden met funderingsresten van een schuur, die rond 1811 - 1832 ter hoogte van de huidige schuur c.q. garage in het plangebied moet hebben gestaan. Mogelijk betreft het de paardenstal en het wachthuisje die bij het kerkgebouw uit 1778, aan het Noordeinde 20, hoorden (locatie Mariaschool). Ook kunnen begravingen worden verwacht.

Uit het verkennend booronderzoek blijkt dat In het plangebied, direct onder de bouwvoor, ophogingslagen voorkomen die uit de Nieuwe tijd (1500 – 1950 na Chr.) dateren. Hieronder ligt Hollandveen. In alle boringen zijn archeologische indicatoren aangetroffen. Ook tijdens de oppervlaktekartering zijn archeologische indicatoren aangetroffen. Deze bestaan uit relatief grote hoeveelheden baksteenfragmenten en kalkmortel, twee scherfjes roodbakkend aardewerk, een scherfje Faience en een scherfje steengoed met zoutglazuur (Westerwald). Het aardewerk kan in de 17e- 18e eeuw worden gedateerd. De in de boringen aangetroffen baksteenfragmenten en kalkmortel lijken samen te hangen met funderingsresten, die zich waarschijnlijk nog in de ondergrond bevinden. Hiervoor pleit ook het feit dat boringen 1 t/m 3 op 70 à 120 cm onder maaiveld zijn gestuit op baksteen (te oordelen naar het rode baksteengruis dat aan de punt van de boor bleef zitten). De datering van het keramiek sluit goed aan bij de datering van de schuurkerk, die hier tussen 1647 en 1777 zou hebben gestaan. Er zijn geen aanwijzingen gevonden voor begravingen.

Het is echter niet 100% zeker dat in de ondergrond zich daadwerkelijk funderingsresten van de schuurkerk bevinden of alleen een puinlaag. Bovendien is onbekend of op het terrein zich ook oudere resten bevinden, die samenhangen met Laat Middeleeuwse bewoning. En ook kunnen nog funderingsresten aanwezig zijn van een schuur die rond 1811 – 1832 in het plangebied stond. Daarom wordt geadviseerd om een waarderend archeologisch onderzoek uit te voeren in de vorm van een proefsleuf. In overleg met de bevoegde overheid zou er ook voor kunnen worden gekozen om de bodemingrepen tot een minimum te beperken, bijvoorbeeld door de constructie van de fundering aan te passen, zodat er minder heipalen hoeven te worden gebruikt en de ontgravingsdiepte kan worden beperkt tot maximaal 75 cm -mv. Eventueel noodzakelijke kleinschalige bodemingrepen kunnen vervolgens archeologisch worden begeleid. Aanbevolen wordt om het advies met de bevoegde overheid te bespreken.

Identifier
DOI https://doi.org/10.17026/dans-xvx-w2tc
PID https://nbn-resolving.org/urn:nbn:nl:ui:13-rtc4-i2
Related Identifier https://doi.org/10.17026/dans-zp4-xznn
Metadata Access https://easy.dans.knaw.nl/oai?verb=GetRecord&metadataPrefix=oai_datacite&identifier=oai:easy.dans.knaw.nl:easy-dataset:71126
Provenance
Creator Kerkhoven, A.A.
Publisher Transect
Contributor Transect
Publication Year 2011
Rights info:eu-repo/semantics/openAccess; License: http://creativecommons.org/licenses/by/4.0; http://creativecommons.org/licenses/by/4.0
OpenAccess true
Representation
Language Dutch; Flemish
Resource Type Text
Format application/pdf
Discipline Ancient Cultures; Archaeology; Humanities
Spatial Coverage (4.723 LON, 52.149 LAT); Aarlanderveen; Alphen aan den Rijn; Noordeinde 24; Zuid-Holland