Leeuwarden Harmoniekwartier Opgraving

ADC ArcheoProjecten heeft een opgraving uitgevoerd op de locatie van de geplande nieuwbouw van een poppodium in het Harmoniekwartier te Leeuwarden. Op basis van historische en archeologische gegevens kan worden geconcludeerd dat het onderzoeksgebied ‘Harmoniekwartier’ vanaf het eind van de jaren 10 tot 20 van de 17e eeuw wordt bebouwd. Vóór die tijd maakte het terrein deel uit van verschillende achtererven behorende bij huizen aan de Nieuwestad en het Groot Schavernek. De gevonden greppels wijzen op een indeling van deze achtererven en vermoedelijk ook op verschillende eigenaren. Sommige (eigendoms)grenzen blijken eeuwenlang te zijn gehandhaafd. Ter hoogte van de Wolvesteeg (oost-west deel) bijvoorbeeld blijkt de grens tot op heden (dat wil zeggen tot aan de sloop van 2014) te blijven bestaan. Hier lag in eerste instantie een bredere sloot die eeuwenlang ook als open riool en afvalgoot dienst deed, totdat hierin aan het eind van de 19e eeuw een dichte rioolpijp van aardewerk werd gelegd. Het is onduidelijk hoe snel het onderzoeksgebied in de 17e eeuw tot ontwikkeling kwam. De ophogingslagen over het gehele terrein kunnen worden gedateerd in de jaren 10 tot 20 van de 17e eeuw. Het terrein zou daarmee in één keer bouwrijp gemaakt kunnen zijn, al kunnen we vondsten natuurlijk lang niet altijd op het jaar nauwkeurig dateren. Het bouwrijp maken kan daarom ook een activiteit van enkele jaren zijn geweest. Bij de indeling van het terrein is dus rekening gehouden met de percelering uit voorgaande eeuwen. Binnen de oude percelen vond verdichting plaats, zodat in dit deel van de stad vele woonhuizen konden worden gebouwd. Deze waren hard nodig in de snel groeiende stad. Van lang niet alle huizen is oorspronkelijk muurwerk bewaard gebleven. De oudste resten liggen langs de Haniasteeg, op de percelen 7 en 8. De funderingen van de achtergevels dateren vermoedelijk uit de 17e eeuw. In de loop der eeuwen heeft nu en dan nieuwbouw plaatsgevonden en zijn aanbouwen gerealiseerd. Vooral in de kelders zijn de bouwfasen goed waar te nemen. Tot ver in de 19e eeuw bleven de oorspronkelijke percelen gehandhaafd. Op de kaart van 1876 zien we voor het eerst grotere percelen, waarbij twee of soms meerdere oorspronkelijk smalle percelen zijn samengetrokken. Onder andere autobedrijf Nauta koopt diverse panden op om het bedrijf uit te breiden. Daarnaast bleef kleine industrie in de wijk aanwezig, in de Wolvesteeg worden bijvoorbeeld een meubelmaker, een leidekker, een schilder, een meester-timmerman en een houtdraaier/beeldhouwer genoemd. In de Molensteeg was een borstelfabriek gevestigd.

Identifier
DOI https://doi.org/10.17026/dans-xmv-svyg
PID https://nbn-resolving.org/urn:nbn:nl:ui:13-kdi8-w3
Metadata Access https://easy.dans.knaw.nl/oai?verb=GetRecord&metadataPrefix=oai_datacite&identifier=oai:easy.dans.knaw.nl:easy-dataset:62342
Provenance
Creator Dijkstra, J.
Publisher ADC ArcheoProjecten
Contributor Burnier, C.Y.; Boers, E.; Daalen, S. van; Hooff, D. van; Klerkx, L.; Melkert, M.J.A.; Moolhuizen, C.; Nooijen, C.; Ostkamp, S.; Rijkelijkhuizen, M.; Zuidhoff, F.S.; ADC ArcheoProjecten
Publication Year 2016
Rights info:eu-repo/semantics/openAccess; License: http://creativecommons.org/licenses/by/4.0; http://creativecommons.org/licenses/by/4.0
OpenAccess true
Representation
Language Dutch; Flemish
Resource Type Dataset
Format application/pdf; application/msword; image/jpeg; image/tiff; access / mdb; mapinfo / tab; excel / xls en xlsx
Discipline Ancient Cultures; Archaeology; Humanities
Spatial Coverage (5.790 LON, 53.201 LAT); 6C; Friesland; Gemeente Leeuwarden; Leeuwarden; ADC ArcheoProjecten heeft een opgraving uitgevoerd op de locatie van de geplande nieuwbouw van een poppodium in het Harmoniekwartier te Leeuwarden. Op basis van historische en archeologische gegevens kan worden geconcludeerd dat het onderzoeksgebied ‘Harmoniekwartier’ vanaf het eind van de jaren 10 tot 20 van de 17e eeuw wordt bebouwd. Vóór die tijd maakte het terrein deel uit van verschillende achtererven behorende bij huizen aan de Nieuwestad en het Groot Schavernek. De gevonden greppels wijzen op een indeling van deze achtererven en vermoedelijk ook op verschillende eigenaren. Sommige (eigendoms)grenzen blijken eeuwenlang te zijn gehandhaafd. Ter hoogte van de Wolvesteeg (oost-west deel) bijvoorbeeld blijkt de grens tot op heden (dat wil zeggen tot aan de sloop van 2014) te blijven bestaan. Hier lag in eerste instantie een bredere sloot die eeuwenlang ook als open riool en afvalgoot dienst deed, totdat hierin aan het eind van de 19e eeuw een dichte rioolpijp van aardewerk werd gelegd. Het is onduidelijk hoe snel het onderzoeksgebied in de 17e eeuw tot ontwikkeling kwam. De ophogingslagen over het gehele terrein kunnen worden gedateerd in de jaren 10 tot 20 van de 17e eeuw. Het terrein zou daarmee in één keer bouwrijp gemaakt kunnen zijn, al kunnen we vondsten natuurlijk lang niet altijd op het jaar nauwkeurig dateren. Het bouwrijp maken kan daarom ook een activiteit van enkele jaren zijn geweest. Bij de indeling van het terrein is dus rekening gehouden met de percelering uit voorgaande eeuwen. Binnen de oude percelen vond verdichting plaats, zodat in dit deel van de stad vele woonhuizen konden worden gebouwd. Deze waren hard nodig in de snel groeiende stad. Van lang niet alle huizen is oorspronkelijk muurwerk bewaard gebleven. De oudste resten liggen langs de Haniasteeg, op de percelen 7 en 8. De funderingen van de achtergevels dateren vermoedelijk uit de 17e eeuw. In de loop der eeuwen heeft nu en dan nieuwbouw plaatsgevonden en zijn aanbouwen gerealiseerd. Vooral in de kelders zijn de bouwfasen goed waar te nemen. Tot ver in de 19e eeuw bleven de oorspronkelijke percelen gehandhaafd. Op de kaart van 1876 zien we voor het eerst grotere percelen, waarbij twee of soms meerdere oorspronkelijk smalle percelen zijn samengetrokken. Onder andere autobedrijf Nauta koopt diverse panden op om het bedrijf uit te breiden. Daarnaast bleef kleine industrie in de wijk aanwezig, in de Wolvesteeg worden bijvoorbeeld een meubelmaker, een leidekker, een schilder, een meester-timmerman en een houtdraaier/beeldhouwer genoemd. In de Molensteeg was een borstelfabriek gevestigd.