Van 8 augustus tot en met 5 september 2005 is door het bureau voor Bouwhistorie, Archeologie, Architectuur- en Cultuurhistorie (BAAC) een archeologisch onderzoek uitgevoerd op de van de nieuwbouwlocatie De Parel, aan de Ganzenmarkt te Oldenzaal. Het onderzoeksgebied is gelegen in het hart van de middeleeuwse stadskern van Oldenzaal, nabij de Plechelmuskerk. Rondom de Plechelmuskerk heeft een ovaalvormige gracht gelegen. Deze gracht is mogelijk van een vroeg middeleeuwse walburg en heeft later het immuniteitsgebied van het kapittel van St. Plechelmus omgeven.
Het onderzoeksgebied is zowel gelegen op een deel van het tracé van de gracht, als binnen de immuniteit. Hoewel het terrein niet geheel is opgegraven had het onderzoek de vorm van een DO (definitief archeologisch onderzoek) met als doel het onderzoeken van de gracht en een deel van de immuniteit.
Conclusie:
De resultaten van het archeologische onderzoek hebben inzicht verschaft in de gracht rond de Plechelmuskerk te Oldenzaal. Tevens zijn er aanwijzingen voor een wallichaam aan de binnenzijde van de gracht. Hiernnee lijkt het aannemelijk dat de gracht rond de Plechelmuskerk teruggaat op een door een wal omgeven sterkte uit de tweede kwart van de 11e eeuw.
De omgrachting kon zowel in het horizontale als verticale vlak onderzocht worden. De breedte van de gracht bedraagt ca. 16.00 meter en de diepte 2.6 meter. In totaal zijn er vier elkaar opeenvolgende fasen in de aanleg van de gracht te onderscheiden. Twee van de vier fasen zijn ook in het vlak waargenomen, te weten fase III en IV. Ten aanzien van de fasering is de meeste informatie verkregen uit het noordzuidprofiel van put 1. De oudste fase (fase I) kon met behulp van een C14 monster gedateerd worden tussen 1028 en 1153.
Naast de omgrachting zijn er tijdens het onderzoek ook resten van een gebouw onderzocht. Het gaat om de resten van een kanunnikenhuis. Helaas was een groot deel verstoord door sloopactiviteiten, die vooraf aan de opgraving hebben plaatsgevonden. Het is in ieder geval een groot rechthoekig huis geweest, met aan de straatzijde een kelder.Een bij dit gebouw behorende beerput is tijdens de opgraving ook onderzocht. De beerput dateert uit de periode 1425-1500. In het bijzonder het archeozoölogisch en het zaden- en pollenonderzoek heeft uitgewezen dat de bewoners van het perceel een zekere welstand genoten.
Binnen het immuniteitsgebied zijn zowel resten van de walburg en kapittelhuizen van de immuniteit van Plechelmus te venwachten. Aangezien nog veel vragen over het gebruik en de indeling van zowel de walburg als de immuniteit openstaan, is het wenselijk om bij toekomstige ingrepen in dit gebied bewust en verantwoord om te gaan met de archeologische waarden die hierbij in het geding kunnen zijn. Dit geldt ook voor het gebied binnen en buiten de tweede omgrachting.
