Er is een archeologisch bureauonderzoek uitgevoerd voor een terrein aan de Ruige Waard 7 te Kommerzijl, gemeente Westerkwartier, provincie Groningen. De aanleiding is de voorgenomen egalisatie van een oude dijk op een perceel aan de Kommerzijlsterriet en de benodigde ontgrondingsvergunning. De grond zal hiervoor worden afgegraven tot een diepte van 1 tot 1,3 meter onder maaiveld. Het plangebied valt onder het bestemmingsplan Buitengebied Zuidhorn (herziening 2019-03-27) en heeft een dubbelbestemming Waarde – Archeologie 6. Dit is afgeleid van de Archeologische waarden- / verwachtingenkaart opgesteld voor de vroegere gemeenten Leek, Marum, Grootegast en Zuidhorn, tegenwoordig gemeente Westerkwartier (Van Heeringen et al. 2014). Hierop heeft het plangebied een lage verwachting voor archeologische waarden. Dit houdt in dat archeologisch onderzoek plaats dient te vinden bij verstoringen groter dan 5000 vierkante meter.

Gespecificeerd archeologisch verwachtingsmodel (KNA 4.1: LS05) Tot 5500 vC was het plangebied geschikt voor menselijke bewoning. Eventuele bewoningssporen tot deze periode zijn hoogstwaarschijnlijk weggespoeld toen de Lauwerszee doorbrak rond 800 nC. Daarom worden van voor deze periode geen archeologische waarden verwacht in het gebied. Uit historisch kaartmateriaal blijkt dat het plangebied voor circa 1650 niet bewoond werd en hier ook niet geschikt voor was omdat het te nat was. Rond 1650 kwam de kwelderwal die het Ruigezand werd genoemd echter droog te liggen en werd dit gebied tussen 1793 en 1795 ingepolderd. In het plangebied is daarom een hoge verwachting voor archeologische waarden uit de nieuwe tijd B en C. Het gaat hierbij om een dijklichaam dat tussen 1793 en 1795 waarschijnlijk in één keer is opgeworpen bij de inpoldering van het Ruigezand. In het dijklichaam kan gebruiks- en bouwafval aanwezig zijn zoals aardewerkscherven en bouwafval. Het dijklichaam wordt verwacht vanaf maaiveld en is gezien het hoogteverschil met de omgeving waarschijnlijk ongeveer 100 tot 150 centimeter dik.

Selectieadvies (KNA 4.1: VS07) door J. Jelsma (senior KNA-archeoloog/KNA-prospector) Uit het bureauonderzoek blijkt dat in het plangebied een dijklichaam aanwezig is dat tussen 1793 en 1795 is opgeworpen bij de inpoldering van het Ruigezand. Vanwege de gedetailleerde informatie die reeds bekend is over de aanleg van deze dijk adviseren wij geen archeologische vervolgonderzoek voor het plangebied. Tenzij de bevoegde overheid (de provincie Groningen) bezwaren heeft wat betreft de cultuurhistorische waarde van deze dijk, adviseren wij het plangebied vrij te geven voor de voorgenomen ontwikkelingen.

In alle gevallen geldt dat indien bij toekomstig graafwerk toch archeologische vondsten worden gedaan of archeologische grondsporen worden aangetroffen, hiervan direct melding dient te worden gemaakt bij de minister conform de Erfgoedwet 2015, artikelen 5.10 & 5.11. Wij adviseren dit te doen bij de gemeente Westerkwartier.